Historische Vereniging "De Zijpe"

Zoekresultaat:    Oorlog   (in veld: Rubriek)     

Aantal gevonden publicaties : 86   (uit: 1265) Getoond wordt publicatie : 1 t/m 30	Uitgebreid zoeken
Gesorteerd op:  Artikelnummer

1.

Artikelnummer: 2023041718   Een ontmoeting na 70 jaar ZHB 2023-04;   auteur: Volkers, T. (Theo)    (1940-1945) Bij ‘oorlog’ denken we altijd direct aan allemaal nare toestanden en dat klopt natuurlijk ook: bombarde- menten, gewonden, doden, verwoeste dorpen en steden. De beelden uit Oekraïne staan op ons netvlies. Maar er ontstaan soms ook mooie dingen. Er zijn ontmoetingen, waaruit jarenlange vriendschappen voort komen. Daarvan heb ik onlangs een voorbeeld gekregen. Bij oorlog denken we altijd direct aan allemaal nare toestanden en dat klopt natuurlijk ook: bombardementen gewonden doden verwoeste dorpen en steden. Jaap vertelde dat zijn vader vlak voor de oorlog gemobiliseerd werd in Amersfoort hij vond toen onderdak bij de familie Herder in Leusden. Wim meende zich te herinneren dat hun gezin in het begin van de oorlog ge vacueerd geweest is en onderdak vond bij de familie Eriks in t Zand (zie ook de mail van Erica).

2.

Artikelnummer: 2022040509   Ruzie met Duitse soldaten bij vlucht uit de Wieringermeer ZHB 2022-04;   auteur: Meijles, J.G. (Jan Gerrit)    (1945) Mijn vader moest de commandant van de Duitse soldaten, die bij ons ingekwartierd waren, inschakelen om de landbouwwagens waar ze op bivakkeerden, aan hem af te staan. Die waren nodig om zoveel mogelijk spullen mee te kunnen nemen op de vlucht voor het komende water. De soldaten wilden hun slaapplaats echter niet afstaan. Dat is de herinnering van Nelly Dubbeld-Beets aan de Pettemerweg in Burgervlotbrug aan haar vlucht voor het water als gevolg van de aanslag op de IJsselmeer- dijk in de Wieringermeer op 17 april 1945. Op dat perceel was door de Nederlandse defensie voor de oorlog een hulpvliegveld voor de Kooy in Den Helder aangelegd. Bron: Kranten Archief Alkmaar.nl Vader en moeder Beets voor hun boerderij in de oorlog. De boerderij bleek na de oorlog n van de weinige die geheel overeind was blijven staan. Voor de oorlog woonde zijn vrouw in Friesland na de oorlog verhuisde ze naar Westerland schuin tegenover de school. Die kwam in de oorlog vis brengen tegen voedsel.

3.

Artikelnummer: 2021042223   Over de chaos van 1945 ZHB 2021-04;   auteur: Liempt, A. van (Ad)    (1945) Pas in augustus was ook de oorlog in Nederlands-Indi be indigd. Wat een bevrijding had moeten zijn werd een aanloop naar een nieuwe oorlog tussen de Republiek Indonesia van Soekarno en Nederland dat zijn kolonie niet zonder slag of stoot wilde afstaan.

4.

Artikelnummer: 2021021111   Het joodse werkdorp en de torarol ZHB 2021-02;   auteur: Deutsch, A. Andy    (1934-1941) Wellicht kennen velen van u het Joods Werkdorp in Slootdorp (Nieuwesluizerweg 42, 1774NW). Het was een tijdelijk opleidingscentrum, tussen 1934 en 1941, voor Joodse jongeren die vanuit Duitsland en Oostenrijk het Naziregime trachtten te ontvluchten. In het Werkdorp konden de jongeren een vak leren en met deze skill emigreren naar een voor Joden veilig land. Timmeren, metselen, het land bewerken en huishoudelijke vaardigheden waren enkele van de opleidingsmogelijkheden. Het viel niet mee om op zo’n kwetsbare leeftijd weg van je ouders, weg uit je vertrouwde situatie te zijn.

5.

Artikelnummer: 2021020410   De aanslag bij Zijpersluis ZHB 2021-02;   auteur: Meijles, J.G. (Jan Gerrit)    (1945-1946) In de ZHB van maart jongstleden is ingegaan op het monument ‘De Opgeheven Hand’ in Zijpersluis. Dit monument is opgericht ter gedachtenis aan de tien gevangen verzetsstrijders uit Amsterdam en Alkmaar die op die plaats op 11 april 1945 door de Duitse bezetter zijn gefusilleerd als represaille voor een aanslag op 10 april 1945 door leden van de Binnenlandse Strijdkrachten. In dit artikel wordt geprobeerd verheldering te brengen in een aantal onduidelijkheden rond die aanslag op de brug over het Hargerkanaal in de Rijksweg bij Zijpersluis. Met name over de aanleiding voor de aanslag blijkt vanaf het begin de nodige onduidelijkheid te bestaan. Er is ruim 40 jaar later (voor het eerst in 1985 en daarna uitgebreider in 1996) wel informatie gepubliceerd van mensen die daar zelf een rol bij speelden, maar deze is om onduidelijke redenen tot nu toe sterk onderbelicht gebleven. We hopen door het nader tegen het licht houden van deze recentere informatie over de reden voor deze aanslag en het plaatsen daarvan naast eerdere informatie daarover, meer duidelijkheid te verschaffen over de feitelijke aanleiding ervoor. We bevinden ons dan een kleine maand voor het einde van de oorlog in Nederland (5 mei 1945). Schoorl 1990 het begin van de oorlog de Orde Dienst (OD). Die was opgericht door voormalig militairen en had voornamelijk het doel om na de oorlog de orde in Nederland te handhaven. De eerste bezettingsjaren deed deze organisatie nauwelijks van zich spreken. 5 6 In de loop van de oorlog ontstond er behoefte aan landelijke co rdinatie van de lokaal en regionaal georganiseerde hulp aan onderduikers om deze mensen onder te brengen en van voedsel(-bonnen) te voorzien. De RVVs waren vaak al aan het begin van de oorlog ontstaan. Oorspronkelijk zou ook de Landelijke Organisatie voor Hulp aan Onderduikers (LO) daarin opgenomen worden maar dat stuitte op te veel weerstand in Nederland zodat deze organisatie tot het einde van de oorlog zelfstandig bleef opereren. Van alle daden die ik in de oorlog gedaan heb is er niets wat me nog steeds zoveel wroeging geeft als deze aanslag. Als dat wel het geval geweest zou zijn dan hadden we er na de oorlog wel wat van gehoord.

6.

Artikelnummer: 2021011217   'De opgeheven hand' bij Zijpersluis ZHB 2021-01;   auteur: Meijles, J.G. (Jan Gerrit)    (1945) In dit artikel gaan we in op het ontstaan van het monument ‘De Opgeheven Hand’ bij Zijpersluis, op de maker ervan en op de indruk die het beeld maakt op verschillende mensen. De maker ervan is beeld-houwer Willem Reijers, oorspronkelijk afkomstig uit Arnhem. Hij was van 1930 tot 1945 woonachtig in de directe omgeving, voornamelijk in Bergen en enige tijd in Groet. 1) We putten voor onze informatie uit enkele bron-nen, zoals het Nieuw Noordhollands Dagblad, de Schager Courant, de Zijper Historie Bladen, de site Vergeten Verzet (van Dirk Bons en zijn zoons) en het boek Willem Reijers uit de reeks ‘Monografiën van Nederlandse Kunstenaars ́ van het Prins Bernhard Cultuurfonds. Dit laatste boek kwam ik bij toeval tegen in een museumwinkel, waar de foto van de hand op de voorpagina prijkte. Dat beeld staat sinds mijn jeugd op mijn netvlies gebrand, toen ik regelmatig logeerde op de boerderij van mijn grootvader Jan Gerrit Dekker aan de Grote Sloot 4 in Zijpersluis. Het monument stak altijd indruk-wekkend uit boven de hoge berm van de Rijksweg aan de overkant van het Noord-Hollands Kanaal.In een volgend nummer van de ZHB wordt ingegaan op de aanleiding van de aanslag op de brug aldaar en de reden van fusillade van tien (jonge) verzetsman-nen uit Amsterdam en Alkmaar, die daar niets mee te maken hadden. Na de oorlog was er overigens overal in ons land grote behoefte ontstaan aan herdenkingsmonumenten. Hij is na de oorlog jarenlang woonachtig geweest in in de omgeving van Zijpersluis JM). Nooit meer zon verschrikkelijke oorlog! Hij kende Reijers sinds de periode dat deze voor de oorlog in Bergen als beeldhouwer werkte.

7.

Artikelnummer: 2020040916   75 jaar bevrijding: Brug naar het verleden ZHB 2020-04;   auteur: Katuin, H. (Henk)    Henk Katuin heeft bij verschillende dorpsgenoten herinneringen opgehaald over de oorlog en deze in de Uijtkijkpost gepubliceerd. Naar het oordeel van de redactie zijn deze herinneringen ook van belang voor alle lezers van de ZHB en plaatsen we deze in de serie over 75 jaar bevrijding. Met dank aan Jaap Schuijt, Jan Dekker, Riet Boontjes-Eriks en Nel de Groot-Brouwer. Henk Katuin heeft bij verschillende dorpsgenoten herinneringen opgehaald over de oorlog en deze in de Uijtkijkpost gepubliceerd. Van het begin van de oorlog kan Jaap zich niets herinneren, maar op een dag liepen er Duitse soldaten voor caf De Roode Leeuw. De lagere school van Sint Maartensbrug werd in de loop van de oorlog door de Wehrmacht gevorderd als onderkomen van Duitse soldaten. Toen later in de oorlog de diesel schaars werd, werd de dorsmachine ook wel aangedreven met een elektromotor. Jaap herinnert zich nog dat er een Leidse student bij was die na de oorlog nog wel op de boerderij op visite kwam en die inmiddels bedrijfsarts bij scheepswerf Verolme was geworden. Gelukkig is er nooit een inval geweest; wel kwamen er vooral tegen het einde van de oorlog wel Duitse soldaten naar de boerderij om etenswaren te kopen als aanvulling op hun rantsoen. Helemaal aan het einde van de oorlog werd voor hun boerderij een dodelijk vermoeid paard door Duitse soldaten uitgespannen dat bij Schuijt in de wei voor een ander paard werd omgeruild. Op 10 mei 1940 brak de oorlog uit en hij weet nog dat dit een mooie zonnige ochtend was. De oorlog kwam voor het eerst heel dichtbij toen er op 3 september 1940 een bom viel op een boerderij aan de oostkant van de Grote Sloot (nr. 232), waarbij boer Waiboer om het leven kwam. In de loop van de oorlog moesten deze beide soldaten (Hans en Heinz) naar het oostfront, waar vandaan ze nog een kaartje stuurden voor de verjaardag van oma. Halverwege de oorlog werd ook de school gevorderd. De hele kuststrook was in de oorlog verboden gebied, want hier had Hitler de Atlantikwall laten bouwen, als verdedigingslinie tegen een mogelijke invasie van de Geallieerden. In de loop van de oorlog ontstond er steeds meer gebrek aan bepaalde zaken. In de maalderij, waar voornamelijk graan werd vermalen tot veevoer, werd in de loop van de oorlog n koppel maalstenen alleen nog gebruikt om van tarwe meel te malen voor menselijke consumptie. Vanaf het begin van de oorlog was er een distributiesysteem ingevoerd om de schaarse goederen en levensmiddelen op een eerlijke manier te kunnen verdelen. Helemaal aan het einde van de oorlog is er nog een voedseldropping geweest op het land naast huisje Groenland . Toen de oorlog uitbrak, zat Riet op de lagere school in Sint Maartensbrug. In de loop van de oorlog werd de school door de Duitsers gevorderd. Riet herinnert zich nog heel goed dat er in de loop van de oorlog vaak erg veel vliegtuigen in de lucht waren. Na de oorlog was van het hele album en vele andere spulletjes die de familie had moeten achterlaten, niets meer terug te vinden. Na de oorlog gingen ze terug naar Terschelling, waar ze oorspronkelijk vandaan kwamen. Tegen het einde van de oorlog hadden de Geallieerden het overwicht in de lucht en veel voertuigen werden onder vuur genomen. Toen de oorlog uitbrak zat Nel in de zesde klas bij meester Van Leeuwen, op de lagere school in St. Omdat er in Winkel geen Duitsers te bekennen waren, werd in een boerenschuur soms gedanst op grammofoonmuziek, hoewel dit gedurende de oorlog op last van de Duitse bezetter was verboden. Ze is toen twee dagen in de week gaan werken bij een alleenstaande boer in de Ruigeweg met als beloning boter en kaas, want in de oorlog had men liever etenswaren dan geld. Bepaalde zaken begonnen in de loop van de oorlog schaars te worden. Gedurende de oorlog was Nederland in diepe duisternis gehuld; straatlantaarns waren gedoofd en ook vanuit de huizen mocht geen spoortje licht te zien zijn. Om te bedanken voor al het goede wat de familie Brouwer voor hen had gedaan, kwamen ze na de oorlog met een cadeau: een theepot met bijpassend theelichtje.

8.

Artikelnummer: 2020040708   75 jaar bevrijding: 75 jaar bevrijding in 't Zand ZHB 2020-04;   auteur: Ploeg, J. van der (Jaap)    (1939-1945) In aanloop naar de oorlog begon toen de mobilisatie en Hollandse militairen moesten ondergebracht worden. Heel veel herinneringen aan de oorlog zelf heeft Tiny niet.

9.

Artikelnummer: 2020040506   75 jaar bevrijding: Burgervlotbrug ZHB 2020-04;   auteur: Prij, J. (Jan)    (1941) Tijdens de dooi lekte het aan alle kanten. 1 Zie https://nl.wikipedia.org/wiki/Winter_van_1939-1940 Burgervlotbrug Jan Prij Uit volle borst Op zaterdag 5 mei 1945, halverwege de ochtendhet was schitterend mooi weer net als aan het begin van de oorlog vijf jaar eerderklom Siem Mors in de zendmast aan de Mennonietenbuurt op het land van Piet de Boer. Piet de Boer had tijdens de oorlog eens gezegd: Als er iemand is die, als er vrede is, een vlag in de toren van de Duitse weermacht bij Petten durft te zetten, dan mag hij bij mij een pond roomboter halen .

10.

Artikelnummer: 2020040405   75 jaar bevrijding: Bij voorplaat: IJspret ZHB 2020-04;   auteur: Glas, P. (Piet)    (1939-1940) Zijn broer Henk is niet lang na de oorlog getrouwd met een Duitse uit het Zwarte Woud. Na de oorlog heeft Iep van 1947 tot 1980 bij de Marine gewerkt waarvan tussen 1949 en 1951 in Indi .

11.

Artikelnummer: 2020040304   75 jaar bevrijding: Iebele Jeensma ZHB 2020-04;   auteur: Glas, P. (Piet); Prij, J. (Jan)    In Den Helder spraken Piet Glas en Jan Prij met Iebele Jeensma, een opmerkelijk kwieke 89-jarige oud-marineman die is opgegroeid in Burgerbrug en woonde aan de Burgerweg, in de volksmond om een onduidelijke reden ‘Verlanger’ genoemd. Aan de oorlog heeft Iep geen grootse herinneringen. In de koestal lagen steeds veel mensen die er mochten overnachten, lekker warm! Het einde van de oorlog kwam in de beleving van Iep vrij geruisloos. Zijn broer Henk is niet lang na de oorlog getrouwd met een Duitse uit het Zwarte Woud. Na de oorlog heeft Iep van 1947 tot 1980 bij de Marine gewerkt waarvan tussen 1949 en 1951 in Indi .

12.

Artikelnummer: 2020030808   75 jaar bevrijding: Bij voorplaat: gemeentehuisje van Maarten Oortwijn ZHB 2020-03;   auteur: Glas, P. (Piet)    (1945)

13.

Artikelnummer: 2020030707   75 jaar bevrijding: Bevrijdingsfeest in ‘t Buurtje ZHB 2020-03;   auteur: Hul-Geensen, T. van der (Trudy)    (1945) In de Zijper Informatie van 1985 staat een aardig verhaal over een spontaan bevrijdingsfeest in ’t Buurtje rond de kruising Belkmerweg - Pettemerweg. Het is geschreven door Truida van de Hul-Geensen en past heel mooi bij de interviews die we dit jaar in de ZHB’s opnemen.

14.

Artikelnummer: 2020030306   75 jaar bevrijding: Verdreven van huis en haard ZHB 2020-03;   auteur: Boots, J. (Jacob)    (1945) Over de ontruiming en evacuatie van de bewoners uit Petten in de Tweede Wereldoorlog is al veel geschreven. Een tragedie die in onze huidige maatschappij nauwelijks meer is voor te stellen. Een zwarte bladzijde in de Zijper geschiedenis. En dan toch weer de vraag van hoe hebben de toenmalige bewoners met hun kinderen dit beleefd. Deze ingrijpende gebeurtenis die hun leven totaal op zijn kop zette. Eén van de mensen die dit aan den lijve heeft ondervonden is Iet Schuijt-Kutterink. Iet is al meer dan 60 getrouwd met Jaap Schuijt en ze wonen sinds jaar en dag aan de Grote Sloot in hun geriefelijke woonboerderij genaamd “’t Are Huis”. Na jaren gewoond en geboerd te hebben op de naastliggende boerderij genaamd “de Gedachtenis” hebben ze stuivertje gewisseld met hun zoon Bernard. Net zoals vader Jaap met zijn vader Gerrit gewisseld had zo’n slordige 60 jaar terug. De beide boerderijen liggen schuin tegenover de aan de andere zijde van de Grote Sloot gelegen boerderij “Regt door Zee”. Deze boerderij is verder in dit verhaal een belangrijke en veilige haven voor onze jonge evacuee Iet Schuijt-Kutterink en haar zusje, samen met hun vader Bernard Kutterink en moeder Grietje Kutterink, geboren Bellis. Voormalig kleuterhuis in het Korfwater, omstreeks 1950 Oorlog Op 10 mei capituleerde Nederland voor de overmacht van het Duitse leger.

15.

Artikelnummer: 2020020607   75 jaar bevrijding: Arie Brak uit Oudesluis ZHB 2020-02;   auteur: Glas, P. (Piet); Prij, J. (Jan)    (1945) In het kader van de interviews over de bevrijding hadden Piet Glas en Jan Prij een zeer geanimeerd gesprek met Arie Brak in zijn woning aan de West- Friese Dijk naast hoeve ‘Hoop en Vlijt’. Arie heeft zich goed voorbereid en aan veel mensen gevraagd wat die nog van die tijd weten. Velen zijn echter al wat vergeetachtig of weten het niet meer omdat, zoals zijn oudste zus Miek bijvoorbeeld zei: “Tja, dat weet ik niet meer hoor, ik zat altijd binnen”. Toen de oorlog uitbrak was Arie zeven jaar. Over zijn ervaringen in de oorlog heeft hij twee artikelen voor de ZHB geschreven: ‘Oude- sluis in Oorlogstijd’ (ZHB1995020911) en ‘Gasten over de vloer’ (ZHB2005031821). Van de jongens die wel naar Duitsland gingen, was na de oorlog niet Lijst met uitgenodigde kinderen duidelijk of ze nog leefden. Sommige meisjes werden na de oorlog kaalgeschoren omdat het moffenmeiden waren. De oorlog begon hier eigenlijk pas in 1943 en werd pas echt merkbaar in de hongerwinter van 1944.

16.

Artikelnummer: 2020020306   75 jaar bevrijding: Gré Muntjewerf-Slikker uit Oudesluis ZHB 2020-02;   auteur: Volkers, T. (Theo)    (1945) Voor verhalen over de oorlog en de bevrijding ga ik op bezoek bij mevrouw Gré Muntjewerf-Slikker, woonachtig op de Sportlaan in Oudesluis. Zij is van 1930 zoals we plegen te zeggen en was bij de bevrijding dus 15 jaar. Ze weet niet zo veel over de oorlog, zegt ze zelf. Daarom heeft ze haar zus uitgenodigd om mee te praten. Mevrouw Nel Wilms-Slikker is drie jaar ouder (‘van 1927’). Beide zussen zijn geboren op de boerderij aan de Grote Sloot, toen nr. G24, nu 491. Er was ook nog een derde zus, Jannie. Op de foto staan de drie zussen tijdens de oorlog op het ijs, v.l.n.r. Gré, Jannie, Nel. Hun vader was Reijer Slikker (op de foto staat hij in de tuin voor zijn boerderij). Oudesluis Theo Volkers Voor verhalen over de oorlog en de bevrijding ga ik op bezoek bij mevrouw Gré Muntjewerf-Slikker, woonachtig op de Sportlaan in Oudesluis. Ze weet niet zo veel over de oorlog, zegt ze zelf. Op de foto staan de drie zussen tijdens de oorlog op het ijs, v.l.n.r. Het afscheid van de school kwam door de uitgebroken oorlog wat eerder. In de oorlog ging zij niet naar school. Wat beide zussen zich nog goed weten te herinneren is, dat halverwege de oorlog een evacué uit Den Helder op de Grote Sloot werd doodgeschoten. Op de boerderij zelf was in de oorlog geen gebrek. Vader Slikker heeft de hele oorlog eigen tabak gerookt. Mevrouw Wilms heeft de oorlog als een rottijd ervaren, mevrouw Muntjewerf heeft dat niet zo. Tijdens de oorlog hield de jeugd illegale feestjes in een bunker aan de Zijperdijk. Ab Tiel gedenkt de Oudesluizers die in de oorlog om zijn gekomen, met name: Outjer Bouman, bakker-boer in Oudesluis, was gemobiliseerd in Den Helder. Leven en werken in Oudesluis 1597-1991â€� wijdt Ab Tiel ook een hoofdstuk aan de oorlog. Klaas de Graaf, een communist, voorspelde een lange oorlog tussen de grootmachten. Er ontstond zelfs een leerlingenclubje ‘De Vrolijke Vinken’, dat ook na de oorlog nog optredens verzorgde, compleet met vocale medewerking van Janna Geerligs en Arie Slijkerman. Toen de oorlog uitbrak was Arie zeven jaar. Over zijn ervaringen in de oorlog heeft hij twee artikelen voor de ZHB geschreven: ‘Oude- sluis in Oorlogstijd’ (ZHB1995020911) en ‘Gasten over de vloer’ (ZHB2005031821). Van de jongens die wel naar Duitsland gingen, was na de oorlog niet Lijst met uitgenodigde kinderen duidelijk of ze nog leefden.

17.

Artikelnummer: 2020010309   75 Jaar bevrijding ZHB 2020-01;   auteur: Ploeg, J. van der (Jaap); Wit, A. de (Adri); Volkers, T. (Theo); Glas, P. (Piet)    (1945) Omdat het dit jaar 75 jaar geleden is dat Nederland bevrijd is vonden het bestuur en de redactie het een goed idee om hieraan in de 4 uitgaven van dit jaar steeds wat aandacht te besteden. Er is voor gekozen om dit te doen met interviews van mensen die de bevrijding daadwerkelijk meegemaakt hebben. De omslagen van de uitgaves dit jaar zullen in oranje worden uitgevoerd en de voorplaten zijn van de hand van Maarten Oortwijn die deze tijdens de mobilisatie 1939 begin 1940 in Petten heeft getekend. Met bijdragen van: De Stolpen (Jaap van der Ploeg) 't Zand (Adri de Wit; Theo Volkers) Maarten Oortwijn (1912 – 1996) (Piet Glas) Tijdens de oorlog had deze, door de Duitsers gevangen genomen, Rus de familie geadviseerd om een bunker te graven in het bosje nabij de boerderij. Maar na de oorlog kwamen talloze mensen bij nacht en ontij aanzetten om die palen te bemachtigen om te gebruiken als brandhout. Over de oorlog heeft Klaas echter diverse mooie verhalen. Hij weet te vertellen, dat zijn vader voor de oorlog een fetsen/autobedrijf had. Deze bussen werden voor de oorlog gevorderd door het Nederlandse leger voor vervoer van militairen op de Afsluitdijk en Kornwerderzand. Met deze bus heeft Cor Johannes in de oorlog een lijndienst onderhouden naar Den Helder, naar de marinewerf. De pastoor liet het wel uit z’n hoofd om dan over de oorlog te preken…. Vader Johannes had in de oorlog twee varkens. Cohen had in Amsterdam een broodjeszaak, de Kuil, op de hoek van het Rembrandtsplein en de Halvemaansteeg en hij zei: “Als ik de oorlog overleef, mogen jij en je chauffeurs gratis broodjes bij me halen”. Hij overleefde de oorlog en dhr. In de oorlog moesten ze het café verlaten omdat er onregelmatigheden waren geconstateerd met de drank. Na de oorlog was er voor het openbaar vervoer groot Maarten Oortwijn (1912 – 1996) Piet Glas gebrek aan autobussen. De bus had tenslotte de oorlog overleefd... Tijdens de oorlog ging hij bij Beyersdorff in Amsterdam werken.

18.

Artikelnummer: 2018041522   Kunst in de gymnastiekzaal (deel V) ZHB 2018-04;   auteur: Rikhof, F. (Frans)    (1939-1941) In het vijfde en afsluitende deel van deze serie artikelen over de kunstvoorwerpen uit het Rijksmuseum, die tussen oktober 1939 en mei 1941 in de gymnastiekzaal van de Openbare Lagere School te Schagerbrug waren ondergebracht, worden 33 werken uit de vele honderden voorwerpen tellende collectie kunstnijverheid en historica getoond. Afbeeldingen en gegevens over de kunstwerken en vervaardigers zijn ontleend aan de website van het Rijksmuseum (www.rijksmuseum.nl). Zodra het Zijper Museum opnieuw is ingericht hopen we dat daar een virtuele ontmoeting met alle kunstvoorwerpen mogelijk is.

19.

Artikelnummer: 2018031924   Kunst in de gymnastiekzaal (deel IV) ZHB 2018-03;   auteur: Rikhof, F. (Frans)    (1939-1941) In deze aflevering tonen we een keuze uit de prenten en tekeningen uit het bezit van het in het Rijksmuseum gevestigde Rijksprentenkabinet, die tussen oktober 1939 en mei 1941 in groten getale waren ondergebracht in de gymnastiekzaal van de Openbare Lagere School te Schagerbrug. Ook nu weer zijn alle afbeeldingen, waarvan het merendeel tekeningen betreft, namen van de kunstenaars en titels van de kunstwerken letterlijk overgenomen van de website van het Rijksmuseum (www.rijksmuseum.nl). Zodra het Zijper Museum opnieuw is ingericht hopen we dat daar een virtuele ontmoeting met alle kunstvoorwerpen mogelijk is.

20.

Artikelnummer: 2018021318   Kunst in de gymzaal -- Keuze uit de schilderijen van het Rijksmuseum in de Openbare Lagere School te Schagerbrug (deel III) ZHB 2018-02;   auteur: Rikhof, F. (Frans)    (1939-1945) In de twee voorgaande in dit tijdschrift gepubliceerde artikelen is verhaald over de evacuatie van kunstvoorwerpen uit het Rijksmuseum naar de gymnastiekzaal in de voormalige Openbare Lagere School te Schagerbrug en over de reconstructie van de inhoud van dat depot. In dit artikel presenteren we een amuse uit de ruim 435 schilderijen, die daar tussen oktober 1939 en mei 1941 opgeslagen zijn geweest. Afbeeldingen, namen van de schilders en titels van de werken zijn letterlijk overgenomen van de website van het Rijksmuseum (www.rijksmuseum.nl). Zodra het Zijper Museum opnieuw is ingericht hopen we dat daar een virtuele ontmoeting met alle kunstvoorwerpen mogelijk is.

21.

Artikelnummer: 2018010315   Kunst in de gymzaal -- Kunstwerken van het Rijksmuseum ondergedoken in de Openbare Lagere School te Schagerbrug (deel II) ZHB 2018-01;   auteur: Rikhof, F. (Frans)    (1939-1945) In ons eerder in dit tijdschrift gepubliceerde artikel hebben we de schijnwerpers gericht op het waarom en hoe rond de evacuatie van kunstwerken uit het Rijksmuseum in het najaar van 1939 naar de Kop van Noord-Holland, waar ze onder andere waren ondergebracht in de gymnastiekzaal van de Openbare Lagere School in Schagerbrug2. De nadruk lag hierbij op de gedachten over en praktische uitvoering van de bescherming van de meest kostbare werken uit de collectie van Nederlands belangrijkste kunstmuseum. In dit vervolgartikel treden de in dit depot opgeslagen kunstwerken zelf voor het voetlicht. Op het laatst van de oorlog is het verborgen in de zoutmijn van Alt Aussee nabij Salzburg.

22.

Artikelnummer: 2017021323   Verenigingen in de oorlog ZHB 2017-02;   auteur: Glas, P. (Piet)    (1940-1945) De meesten van ons hebben de oorlog niet, of niet bewust, meegemaakt. Dat wil zeggen dat het niet eenvoudig is om vast te stellen wat je zou doen in zo’n situatie. Leg je je er bij neer dat jouw land bezet is of ga je de strijd aan door je ondergronds te verzetten? Breng je het welzijn van je gezin in gevaar of probeer je te overleven? Wat doe je als individu, maar ook wat doe je als beroepsgroep en wat doe je als vereniging? Dit artikel gaat over dat laatste. Wat doe je als vereniging? Zet je de hakken in het zand of probeer je er het beste van te maken. We beschrijven hoe het de Pettemer Sportvereniging en de Stichting Pettener Jeugdherberg verging. Om aan te geven dat we nu eenmaal niet allemaal helden zijn eerst even over een bijzondere beroepsgroep, de kunstenaars. VERENIGINGEN IN DE OORLOG Piet Glas De meesten van ons hebben de oorlog niet, of niet bewust, meegemaakt. Diverse kunstwerken werden ondergebracht in de gymzaal van de lagere school te Schagerbrug. 1 Toen het eenmaal oorlog was probeerden de Duitsers hun stempel te drukken op de kunst. Vanuit Het voetbalveld van Petten achter de coupure van de Hazedwarsdijk, vòòr de oorlog en tussen 1959 en 1961 (beeldbank Zijper Museum). Gelukkig hebben ‘Meester’ J.P. Geensen en J. Kouwenberg in 1961-1962 in de eerste Sportfitsen verhaald over de voetbalclub in en vóór de oorlog. De aanloop naar de oorlog In 1937 begon het al. Tijdens de oorlog is het terrein volledig verpest. Bij de wederopbouw, na de oorlog werd een nieuw voetbalveld gepland aan de Fok, nabij de huidige Eriksstraat. Zo hobbelde de club door de oorlog heen en vlak na de bevrijding kon men dan eindelijk feestvieren. De aanloop naar de oorlog. De oorlog dreigt! Pas na de oorlog zijn permanente veran- deringen te verwachten. -.

23.

Artikelnummer: 2016012124   De inundatie van de Wieringermeer, gevolgd door evacuatie en razzia in 't Zand van de familie Appelman uit Slootdorp ZHB 2016-01;   auteur: Brinkman, J. (José); Blom-Appelman, T. (Truus)    (1945) In mei 2015 werd de 70-jarige bevrijding van Nederland herdacht, vele programma’s op tv besteedden daar aandacht aan. Zo werd een film vertoond van de inundatie; de opzettelijke onderwaterzetting van de Wieringermeer door de Duitse bezetters, veel beelden over de oostkant van de polder, maar niets over de westkant. Dit was voor mevrouw Geertruida Blom-Appelman (Truus) 87 jaar, reden om haar kant van het verhaal te belichten; zij woonde met haar familie aan de westkant van de polder aan de Amstelmeerweg in Slootdorp. Zij heeft de onderwaterzetting meegemaakt aan het eind van de Tweede Wereldoorlog, de evacuatie en de laatste weken van de bezetters, met voor haar familie een onvergetelijke gebeurtenis, ze vindt dat dit verhaal verteld moet worden. Ze is nog steeds erg verontwaardigd over het feit dat de Duitsers die prachtige polder onder water zetten, terwijl de oorlog al bijna was afgelopen. Het verhaal van mevr. Blom is in juli 2015 opgetekend door José Brinkman, een gepensioneerd onderwijzeres uit Tollebeek, de huidige woonplaats van mevr. Blom. Ze is nog steeds erg verontwaardigd over het feit dat de Duitsers die prachtige polder onder water zetten, terwijl de oorlog al bijna was afgelopen. De familie was redelijk door de oorlog gekomen en keek vol verwachting uit naar die bevrijding. Dat die verwachting werd omgezet in een bizar einde van de oorlog, kon niemand zich indenken. Toen Truus Blom 6 jaar geleden een bezoekje bracht aan de boerderij in ’t Zand en langs het raam liep waar de Duitser met zijn rozenkrans zat, begon ze spontaan te huilen; zoveel indruk heeft de razzia in de oorlog op haar gemaakt. “Deze inval en de doodsdreiging was voor ons een vreselijk einde van de oorlog, zoals voor iedereen.â€� Ondanks alles vierden we een geweldig bevrijdingsfeest in ’t Zand in Noord-Holland, het eerste grote feest in ons leven. Oorkonde voor Jan en Cor Appelman Na de oorlog op 20 juni 1945 kregen vader Jan en zoon Cor (Cornelis Petrus) Appelman een oorkonde voor hun bewezen diensten. De oorkondes werden uitgereikt uit naam van Prins Bernhard, in de oorlog bevelhebber van de Nederlandse Strijdkrachten, hoofdkwartier te velde 1945.

24.

Artikelnummer: 2016010312   Kunst in de gymzaal -- Kunstwerken van het Rijksmuseum ondergedoken in de Openbare Lagere School te Schagerbrug (deel I) ZHB 2016-01;   auteur: Rikhof, F. (Frans)    (1939-1945) Stelt u zich eens voor: op een ‘goede’ dag loopt u in sporttenue en met een bal in de hand naar het Amsterdamse Rijksmuseum om in een van de zalen een partijtje voetbal te spelen. Dat kan want de zalen zijn helemaal leeg, zodat er geen enkel gevaar bestaat om in een onbesuisd ogenblik een kapitaal schilderij van Rembrandt of Jan Steen van de wand af te schieten. Bovendien moest u wel naar het Rijksmuseum uitwijken, omdat de gebruikelijke sporthal vol ligt met manden en kisten met de kostbaarste kunstvoorwerpen die er in Nederland te vinden zijn. Op voorhand een ridicule gedachte maar er is in het verleden een moment geweest dat deze absurde situatie inderdaad tot de mogelijkheden heeft behoord. De tijdsomstandigheden waren toen echter wel totaal verschillend van de huidige. De Tweede Wereldoorlog was uitgebroken en het Rijksmuseum was wegens het oorlogsgevaar daadwerkelijk ontmanteld van al zijn pracht en praal. De belangrijkste kunstvoorwerpen waren in het najaar van 1939 ondergebracht in de gymzaal van de Openbare Lagere School in Schagerbrug en een aantal andere dorpen in de kop van Noord-Holland. Overduidelijk een provisorische maatregel. Hieronder richten we de schijnwerper op hoe het zover heeft kunnen komen en hoe het verblijf in Schagerbrug is verlopen. Naarmate de maanden verstreken in 1939 werd het duidelijk dat een nieuwe oorlog in Europa onvermijdelijk was. Nu zagen directie en personeel van het Rijks zich met een geheel andere opdracht geconfronteerd: het overleven van gebouw en inhoud in tijden van oorlog, waarin vernietiging, plundering, confiscatie en allerlei andere dreigingen op de loer lagen. Door de Duitse luchtaanvallen op de marinebasis in Den Helder en het militair vliegveld De Kooy was de oorlog echter niet ver weg. De tekst van dat telegram luidde als volgt: ‘In verband met het tweede lid van artikel 56 van de Haagsche Conventie betreffende de wetten en gebruiken van den oorlog te land (1907) verzoekt de Nederlandsche Regeering de Zweedsche Regeering aan de Duitsche mede te deelen dat de Nachtwacht van Rembrandt en tal van andere onvervangbare kunstschatten uit het Rijksmuseum te Amsterdam, welke tot het onvervreemdbaar bezit van de geheele menschheid behooren, zijn ondergebracht in het onversterkte oude slot te Medemblik benevens gymnastieklokalen van scholen te Barsingerhorm, Lutjewinkel, Schagerbrug, Wieringerwerf, Winkel in de provincie Noordholland gelegen plaatsen zonder strategische beteekenis.’ Met andere woorden, er werd bewust voor gekozen de locaties kenbaar te maken aan de vijand in de hoop dat zij die zouden ontzien in hun militaire acties en bij verovering beschermen. Sinds de oorlog en bezetting waren namelijk veel gymnastiekzalen voor andere doeleinden, waaronder de distributiedienst, kindervoeding en luchtbeschermingsdienst, ingezet. Daar bleven zij gedurende de rest van de oorlog om uiteindelijk enige maanden na de bevrijding weer ongeschonden terug te keren in het oude en vertrouwde Rijksmuseum.

25.

Artikelnummer: 2015042122   Radio peilstation uit de 2e Wereldoorlog ZHB 2015-04;   auteur: Otter, C. (Cees)    (1940-1950) Uit de nalatenschap van Kees Otter (gegevens verzameld in 2013) over de peilstations in Nederland, is na het één en ander te hebben bestudeerd een korte samenvatting van het peilstation Schneeglöckchen in Schagen, gemaakt. Aan het kanaal tussen de Trapbrug en de spoorbrug staat in het weilandje een vreemd T-vormig gebouwtje. Het stamt uit de Tweede Wereldoorlog. De aanwezigheid van het peilstation Schneeglöckchen is tijdens de oorlog goed geheim gehouden. De installatie is nooit aangevallen en is onbeschadigd uit de oorlog gekomen.

26.

Artikelnummer: 2015040309   Verslag over het werkkamp gemengd gehuwde Joden in 't Zand ZHB 2015-04;   auteur: Smit, D. (Dirk)    (ca. 1944) Hierbij het volledige verslag van de lezing, gepresenteerd door Dirk Smit, de gastsprekers en een herinnering van Arnold Troostwijk, gehouden in de “Jonge Prins” op 2 nov. 2015 in ‘t Zand. Lou de Jong had het in zijn standaardwerk alleen over 't Zandt bij Delfzijl, maar meer erover stond in het boeiende boek uit 1946: 'De oorlog die Hitler won' van Wielek. Daar is na de oorlog nog gebruik van gemaakt door de mensen uit het gebombardeerde Den Helder. Na de oorlog ging deze naar Toronto en kwam ongeveer 1990 terug naar Amsterdam. Toen in mei 1940 de oorlog uitbrak, was ik een kleuter van drie jaar. Mijn vader had voor de oorlog, vanwege zijn werkzaamheden, de situatie in Duitsland op de voet gevolgd. Alles bij elkaar heb ik mijn vader in de oorlog dus bijna niet gezien. Zo zijn we gelukkig alle vier de oorlog doorgekomen. Geschiedenis: oorlog, werkkamp in ‘t Zand Herinneringen van Arnold Troostwijk Arnold Troostwijk is nu 78, maar hij weet zich nog te herinneren dat zijn vader in Werkkamp ’t Zand zat. Het merkwaardige is, dat veel mensen zich de kampen in de Wieringermeer en Schoorl herinneren, maar dat men verbaast reageert, als ik zeg dat mijn vader en oom in de oorlog in een werkkamp in ‘t Zand verbleven. Er is ook na de oorlog in geschriften weinig aandacht aan dit kamp geschonken. Zij behoorden tot de goede amateurs, die waarschijnlijk beroepsmusici waren geworden, als er geen crisis en oorlog waren geweest. Wat ik nog steeds vreemd vind, is dat er na Dolle Dinsdag en na de oorlog geen contacten meer geweest zijn tussen de kampbewoners.

27.

Artikelnummer: 2015031919   Aanvulling op artikel over De Stolpen ZHB 2015-03;   auteur: Redactie    (1940-1945) Zie artikel nr. 2015021014 'Stolpen en Stolper(vlot)brug'

28.

Artikelnummer: 2015031719   De rampnacht van 25/26 juni 1943 ZHB 2015-03;   auteur: Wit, J.N. de (Jaap)    (1943)

29.

Artikelnummer: 2015021521   Wilder Nell II, een moordpartij bij Petten ZHB 2015-02;   auteur: Glas, P. (Piet)    (1942) Op 29 november 1943 vertrokken 360 B-17 bommenwerpers vanuit Kimbolton in Engeland om de haven van Bremen te bombarderen. Het waren Amerikaanse bommenwerpers uit de 379th Bombardment Group (Heavy), Squadron 525 van de 8th American Air Forces die aan hun missie 44 begonnen. Tussen 14.29 en 14.50 uur lukten het 154 B-17’s hun bommen af te werpen. Dat betekende dat 208 toestellen faalden. Oorzaken waren bewolking, technische storingen en “blinde” bombardementen. Na de missie werden 131 bemanningsleden vermist. 13 van de 360 B-17’s werden neergeschoten, 3 onherstelbaar vernield en 43 beschadigd. Eén van de neergeschoten vliegtuigen was de Wilder Nell II, deze werd boven Petten neergeschoten en stortte in zee. Negen bemanningsleden kwamen om en één werd krijgsgevangen gemaakt. In Petten is een monument opgericht voor Tsjechische vliegers die met hun dinghy bij Petten op de dijk strandden. Dit verhaal moet duidelijk maken dat het monument uitgebreid zou moeten worden voor de bemanning van de Wilder Nell II. Op 7 januari 1944 werd de vermissing bevestigd door het Departement van Oorlog. Na de oorlog is hij begraven in Margraten en later overgebracht naar Californië. Direct na de oorlog was het niet verwonderlijk dat hij lid werd van de kerk. Dixon, Leonard, spoelde op 19 december 1943 aan te Petten en daar als onbekende Engelsche vliegenier begraven, na de oorlog begraven in Ardennes American Cemetry, België Plot C, Row 5 Grave 3. Hij vloog van 1942 tot het eind van de oorlog.

30.

Artikelnummer: 2014020817   De noodwoningen in Petten ZHB 2014-02;   auteur: Glas, P. (Piet)    (1945-1967) In de Tweede Wereldoorlog kwam het bevel van de Duitse bezetter dat Petten afgebroken moest worden. Op 11 augustus kregen de Pettemers en de mensen in Hazepolder het bericht dat voor 21 augustus hun huizen ontruimd moesten worden. 365 mensen moesten vertrekken. Alleen het huisje op het kerkhof mocht blijven staan. Petten lag precies in het schootsveld van het kanon dat op de bunker van het Korfwater stond. Op 22 mei 1947 werd de eerste steen gelegd voor de Wederopbouw van Petten. Voordat het zo ver was, was er al heel wat gebeurd. De bewoners van Petten, die overal ondergebracht waren in kippenboeten, schuren of bij vrienden of familie, moesten zo snel mogelijk terug naar Petten. Daar waren noodwoningen voor nodig. Het spreekt vanzelf dat het niet eenvoudig was om aan noodwoningen te komen. In het hele land was er behoefte aan. Denk aan de Wieringermeer, Den Helder, Rotterdam en het hele kustgebied. Toch werden er heel wat noodwoningen gebouwd, de meesten stonden aan de Zijperdijk – Noorderhazedwarsdijk en aan de Spreeuwendijk. Piet Glas De Gemeente had direct na de oorlog nog geen gemeenteraad, maar wel al een adviescommissie ter bijstand van burgemeester Breebaart. Het is overigens een vraag hoe het mogelijk was dat het huisje van Keppel de oorlog overleefd heeft, terwijl alle andere huizen aan de Noorderhazedwarsdijk afgebroken moesten worden. Deze noodwoning stond voor de oorlog naast zijn huis. Na de oorlog woonden achtereenvolgens Jan Breed, Klaas Breed, Jan Glas en Cornelis Hoveling in de woning.

Uitgebreid zoeken