Historische Vereniging "De Zijpe"

Zoekresultaat:    Petten   (in veld: Dorp/buurtschap)     

Aantal gevonden publicaties : 28   (uit: 1265)	Uitgebreid zoeken
Gesorteerd op:  Artikelnummer

1.

Artikelnummer: 2021041321   Ramp na ramp na ramp - Het dorp Petten vóór en na de Sint Elisabethsvloed in 1421 ZHB 2021-04;   auteur: Zeiler, F.D. (Frits David)    De herdenking van de Sint Elisabethsvloed nu 600 jaar geleden speelt zich hoofdzakelijk af in en rond Dordrecht. Dit artikel is bedoeld om de plaats van Petten in deze geschiedenis nog eens afzonderlijk te belichten, als episode in een lange reeks van catastrofen die het dorp hebben getroffen. En die bijna altijd te maken hebben met de zee. Het dorp Petten v r en na de Sint Elisabethsvloed in 1421 Frits David Zeiler De herdenking van de Sint Elisabethsvloed nu 600 jaar geleden speelt zich hoofdzakelijk af in en rond Dordrecht. Dit artikel is bedoeld om de plaats van Petten in deze geschiedenis nog eens afzonderlijk te belichten als episode in een lange reeks van catastrofen die het dorp hebben getroffen. Maar ofschoon het daar zo toeging zijn toch de gevaren die bij de zeedijk en rond het dorp Petten ontstonden hoewel er minder schade werd aangericht meer door de faam verbreid geworden. Want behalve vele doorbraken van de dijk waardoor de zee instromend alle wei- en lagere landen overdekte werden ook de zandklippen die nabij Petten het land tegen de zee beschermden door de sterke branding ondermijnd en weggespoeld zodat het water met vreselijk gedruis inbrekend kerk huizen mensen en vee mede sleepte alle grondvesten wegrukte en met graven en al meevoerde. Toch zal het verhaal over de ondergang van het dorp Petten in de nacht van 18 op 19 november 1421 met zijn houten kerkgebouw en (naar men zegt) vierhonderd doodsbange inwoners nog generaties lang zijn doorverteld. Die betreft de vondst van een deel van de kerkschat van Petten door het vloedwater ver landinwaarts gedreven en door de schout van Bergen geborgen een halfjaar later gevolgd door een tweede wonderbaarlijke gebeurtenis het Mirakel van het Heilig Bloed. Deel uit de reconstructiekaart van W. Siewertsen van de situatie in 1371 Het kerkdorp Petten Petten was zoals bekend n van de vijf kerkdorpen van Holland die vrijwel zeker al stamden uit de tijd van Willibrord en Bonifatius. Er zal dus zeker sprake zijn geweest van een ouder en een nieuwer dorp een `Zuiddorp en een `Noorddorp; de veronderstelling dat er nog een derde Petten is geweest berust op een misverstand. Anders dan bij Heiloo en de overige kerken van het lijstje van vijf is Petten echter de enige die geen uitbreiding heeft gekend met de stichting van zogenaamde `dochterkerken in het achterland. In n van de 11de eeuwse bronnen wordt Petten zelfs niet meer als hoofdkerk aangeduid maar als `capella. Dat betekent dat ook de kust v r Petten al in de vroege middeleeuwen sterk is afgekalfd en dat de kerk van `de plaats bij de put (zoals de naamsverklaring van Patheim luidt) uit Willibrords tijd mogelijk al na luttele eeuwen naar binnen toe moest worden verplaatst. De aantasting van het land vanuit het noorden was een gevolg van de vroege veenontginningen in het westelijk Waddengebied en de Kop van Noord-Holland; de sterke maaivelddaling die daarbij optrad maakte het onbedijkte land kwetsbaar voor overstroming. Die eerste ontginningen zijn al in de 9de eeuw ondernomen waarbij gebruik zal zijn gemaakt van de natuurlijke waterlossing via het water dat bekend stond als Maresdeop. Fragment uit de kaart van Jan van Scorel uit 1532 met daarop de vermoedelijke oude en nieuwe kerk van Petten De suggestie dat daarvoor de naam Maresdeop werd gebruikt zou niet alleen fysisch maar ook toponymisch een opvallende verhuizing zijn. Daarmee werd Petten binnen enkele eeuwen een soort schiereiland zonder achterland en gelegen op een gestaag smaller wordende duinenrij die aan twee kanten steeds verder werd ingevreten. De eenzame positie van Petten lijkt bevestigd te worden door de kerkelijke indeling die omstreeks 1130 dus weer een halve eeuw later tot stand kwam (en die weer voorafging aan de indeling in wereldlijke districten onder Floris V zoals we die hierboven al even hebben aangestipt). Petten was bij dat alles toen ook kerkelijk al het noordelijkste puntje van Kennemerland verstoken van enig achterland. Een kleine twee eeuwen later (in 1421 we komen er nog op terug) wordt gerefereerd aan deze eerste poging om het wad tussen Petten en St. Maarten in cultuur te brengen: men groef er een `Suytsloot en een `Swetsloot kennelijk de zuidgrens en de noordgrens van de bedijking de laatste als grensafbakening met het grondgebied van Callantsoog. Een kleine twee eeuwen na de schenking van 1224 waren de heren Van Egmond nog steeds verbonden aan Petten. Daaronder viel ook het noordelijk deel van Petten toen aangeduid als Noordambacht. Het ging hier om `. de goede ende Heerlicheyt van t Noortambocht van Petten streckende van de Noortsyde van den Duun daer een man geheten Duytsche op t radt geset werde doe men den Syp dyckte by den Suytsloot ende Swetsloot Oostwaerts opgaende in de Waert ende Westwaert opgaende in der Zee mette zeevonden duun wilt ende wildernisse Noortwaert opgaende voorby Keteldune daer men sien mach van der strande van der Zee door de clockgaten van den kerk toorn tot Schagen dat een scheydinge is van s Heeren landt van Brederode en van t Noortambacht van Petten ende voort opstreckende Oost ende Noort uyt te rayen by den Grooten Kooch dat is by de Swene van Sinte Maertens op hondert roede na ofte daer omtrent . H. Schoorl heeft een poging gedaan om deze omschrijving in een kaartbeeld te vatten maar verschillende locaties worden door hem onder voorbehoud geduid of spelen in het geheel geen rol. Dit zou dan de al genoemEen deel uit de leenbrief van mei 1421 waarin Jan van Henegouwen (Jan zonder Genade) Jan van Egmond o.a. met de heerlijkheid Petten beleent. Overigens is de aanduiding van `Petten [bi der] Zipe als dorp op deze plaats onjuist; dat was de naam van het Noordambacht en het Noorddorp ter hoogte van het huidige Petten. De schenking van 1224 is de eerste oorkonde die duidt op een verdeling van Petten in een noordelijke en een zuidelijke helft (die tot 1570 zou duren) n het is een voorbode van verdere bedijkingsactiviteiten. Kort na 1400 vond namelijk een bestuurlijke herverkaveling plaats aan de zuidrand van Petten waarover we al eerder hebben geschreven en die we toen verbonden met een teloorgang van land. Beide gebieden behoorden tot de zuidelijke helft van Petten het Zuidambacht dat later werd aangeduid als Nolmerban. Ook kerkelijk kreeg Petten autonomie waardoor het in een laat stadium toch nog een kerkfiliatie de stichting van een dochterkerk heeft mogen meemaken. Misschien heeft het feit een rol gespeeld dat de kerk van Petten vanuit Groet moeilijker bereikbaar was wegens de grote afstand een argument dat bij nieuwe kerkstichtingen vaker werd gebruikt. Zo zou Petten eindelijk het achterland krijgen dat het verdiende al was het in te dijken gebied al vanaf 1224 bedoeld als een afzonderlijk ambacht wat het bij de definitieve drooglegging van de Zijpe ook zou worden. Ramp na ramp na ramp Het mag een klein wonder heten dat Petten na die alles verwoestende storm niet door de overlevende bewoners is opgegeven. Die zou hebben plaatsgevonden op dezelfde locatie en wel in Petten `bi der Sipe dus ter hoogte van het huidige dorp. Een en ander zou betekenen dat de oorspronkelijke vestigingsplaats van de parochiekerk Petten `dat Hondsbosch hiet al v r 1421 zou zijn verlaten. Maar ook als dit flink naar beneden moet Situatietekening van Noord-Zuidambacht van Petten (door Zeiler) worden bijgesteld blijkt nog een eeuw later dat de gevolgen voor het dorp rampzalig zijn geweest. De vroeger zo bloeiende visserij was in 1514 zo goed als verloren gegaan. Petten had nu zijn achterland herkregen maar dit werd wel een zelfstandig ambacht en dus kerkelijk noch wereldlijk bij het oorspronkelijke dorp gevoegd. Het nieuwe hoofddorp aan het Pettemer Gat was overigens evenmin bestendig; de dreiging aan de westzijde bleef bestaan en in de loop van de 17de eeuw werd iets verder landinwaarts alweer gebouwd aan een `Nieuw Petten. Het is net als Petten steeds verder landinwaarts geschoven. Net als de zeewering overleefde Petten ramp na ramp na ramp na ramp zelfs de laatste de totale afbraak van het dorp door de bezetter tijdens de Tweede Wereldoorlog. Veronderstelde opvolging van de kerkgebouwen in Petten ca 700-750 Eerste eenvoudige houten kerk in het `Zuiddorp (Hondbosch) ca 1000-1050 Verval van de kerk mogelijk verwoesting terugval naar status van kapel ca 1200 Herbouw van de kerk in steen 1375-1397 (?) Verwoesting van de kerk in het `Zuiddorp bouw van een houten (nood)kerk in het `Noorddorp (Noordambacht `bi der Sipe) Houten kerk door stormvloed verwoest Begin van herbouw van een kerk in het `Noorddorp 1501-1505 (?) Afbraak van een stenen zaalkerkje en bouw van een kerk met toren verder landinwaarts (zie ook de afbeelding van het detail van de kaart van Jan van Scorel waar beide kerken op staan) Bronnen en literatuur Uit het Oorkondenboek van Holland en Zeeland tot 1299 I V (1970 2005):M.b.t. Petten: OHZ 84 (1063) 86 (1064) 125 (1147) en 139-140 (1156)M.b.t. de kerk; OHZ 439 (1224)Mb.t. land buiten de dijk. De scheiding van Petten en Groet en de uitgifte van het Noordambacht zijn te vinden in F. van Mieris Groot Charterboek der Graaven van Holland Zeeland en Heeren van Friesland III (1755) 737-738 en IV (1756) 581. H. Schoorl Petten en de Hondsbosse Zeewering in kaart beeld en reconstructie (1466-1614). Frits David Zeiler De heerlijkheid Petten en Nolmerban. In: Piet Glas e.a. Petten stiefkind van de zee.

2.

Artikelnummer: 2021031219   Petten 1914-1918 ZHB 2021-03;   auteur: Kuijper-Tuinhout, A. (Anke)    (1914-1918) De redactie ontving onderstaand artikel van Anke Kuijper-Tuinhout. Het is in 1968 geschreven door haar grootvader, de Amsterdammer Gerrit Melchers, die tijdens de mobilisatie van 1914-1918 als milicien bij de marine was opgeroepen. Hij werd gelegerd in Petten waar hij de dijk moest bewaken en werd ingekwartierd bij de familie Kolkman. Piet Glas heeft de namen gecorrigeerd en voorzien van geboorte- en overlijdensjaar. De namen waren nogal verbasterd, waarschijnlijk had Melchers problemen met het plaatselijke dialect. Ook heeft Piet enkele illustraties en voetnoten toegevoegd. PETTEN 1914-1918 Anke Kuijper-Tuinhout De redactie ontving onderstaand artikel van Anke Kuijper-Tuinhout. Hij werd gelegerd in Petten waar hij de dijk moest bewaken en werd ingekwartierd bij de familie Kolkman. Petten was in die tijd een mooi dorp gezellig gelegen achter de dijk met lage huisjes. Want in 1914-1918 was er in Petten nog geen waterleiding. Het was er erg gezellig als de mensen water gingen halen want er werd gesproken over deze en gene en je kon het dialect hier leren. Ik vergeet nooit die namiddag toen de steenzetters aan het werk waren tussen Camperduin en Petten. `s Middags brak er brand uit in een huisje tegen de duinenrand van Petten (Spreeuwendijk buurtschap Vianen). Ik heb vaak nog aan Andries Siewertsen gedacht ook 1 Andries is de overgrootvader van William Siewertsen die veel artikelen over Petten voor de ZHB heeft geschreven. In dat bos spelen nu de kinderen uit het koloniehuis van Petten. Deze Jetzen Grootes woonde voor hij in Petten kwam wonen aan de buitenkant tussen Callantsoog en Groote Keeten. Dit gezin was heel arm hun zoon Meijert Tiessen woonde in Petten en namen waarschijnlijk Jetzen in huis tijdens zijn verblijf in Petten Meijert speelde in het voetbalelftal van Petten zijn jongste zoon Jitse werd naar oom Jetzen vernoemd. gebeuren wilde praten. Hij werkte toen bij de beplantingdienst van de duinen in Petten. Dan liep hij van Petten naar Sint Maartenszee. Nu we het over vis hebben moet ik denken aan ome kapitein Louris Schager4 (1879-1938)uit Petten. In de oorlog had hij het commando op de trawler maar als hij op de thuisreis was ging hij meestal vlak langs Petten. 4 Een van de hoogtepunten In de Pettemer zeevaart was ongetwijfeld de oprichting van de stoomtrawler-rederij de N.V. Visscherlj MIJ. Petten in 1923 met een directie die bestond uit de Pettemers Louris en Jacob SCHAGER. Zie DE N.V.. VISSCHERIJ MAATSCHAPPIJ PETTEN. van Piet Glas ZHB 1987-4. Dan trokken ze aan de stoomfluit en als het enigszins mogelijk was sprongen de Pettemers dan in de roeiboot en kregen ze vis. Zijn vrouw herkende me niet maar vroeg me direct binnen toen ik vertelde dat ik als kustwachtmilicien in Petten had gediend dertig jaar daarvoor. Er woonde in Petten ook een boer Klaas Nottelman (1873-1951). Tegenwoordig lees ik vaak over de pikeur Bram Nottelman en dat verbaast me niets want deze Nottelman is de zoon van die boer uit Petten. Hij was het hoofd van de school in Petten en ik had soms contact met hem omdat we vaak voetbal voor de jongens uit het dorp organiseerden en een balletje met ze trapten. De huidige slagerij in Petten is nog steeds van een De Beurs. Er waren in totaal zon 40 tot 45 soldaten in Petten gelegerd. Kolkman (1862-1944) was postbode in Petten en heette Thijs. Ze had zo goed voor mij gezorgd al die tijd dat ik in Petten was.

3.

Artikelnummer: 2021021216   Het levensverhaal van Annie Struijf-Rademaker ZHB 2021-02;   auteur: Struijf, M. (Margriet)    (1928-2016) Dit is het verhaal van mijn moeder Anna Rademaker. Het is een samenvatting van het uitgebreide levensverhaal dat zij in 2011 aan Ineke van Stuijvenberg heeft verteld en die dat heeft opgetekend. Ik zal het dan ook in de “ikvorm” vertellen. Het eerste deel van haar leven is vanuit historisch oogpunt het meest interessant en een spiegel van het dagelijks leven op een boerderij destijds. Mijn moeder was een echt “mensenmens”, ze was ongelooflijk gastvrij en sociaal en alles kon altijd bij haar. Ze wordt in de Zijpe door velen herinnerd om haar hartelijkheid en sociale instelling, een waardevol mens. Ze overleed op 18 mei 2016, op bijna 88-jarige leeftijd. De drie kinderen Rademaker Toen ik zeven jaar was ging ik naar de lagere school in Petten. Thuis liepen we altijd op klompen maar ik moest op schoenen naar school terwijl de kinderen uit Petten bijna allemaal op klompen kwamen. Er kwam een extra slaapkamer ik kreeg een grote woonkeuken waar eens de voorste vier koeien s winters hadden gestaan en later kwam er ook centrale verwarming. Maar er was ook sprake van verarming. Waar in 1958 nog veel winkels in Burgerbrug waren groenteboer slager schoenmaker drie bakkers kruidenierswinkel tabakswinkel/supermarkt galanterie nwinkel fourniturenwinkel twee schilders en een smid moest ik in de latere jaren voor al mijn boodschappen naar de Spar in Petten.

4.

Artikelnummer: 2020030922   Teunis Brouwer, een vergeten redder ZHB 2020-03;   auteur: Stapel, H. (Henk)    (1850-1927) ‘Wakkre jongens, Hollands trots’ zo begint het lied ‘De Reddingboot’ van Jan Pieter Heije. Heije was arts en hoofdbestuurslid van de Maatschappij tot Nut van ’t Algemeen. In de periode 1840-1870 schreef hij vele kinderliederen als ‘Zie de maan schijnt door de bomen’, ‘Zeven kikkertjes in een boerensloot’ en ‘Piet Hein’. Het doel was door samenzang op school de jeugd aan te zetten tot goed en vaderlandslievend gedrag. Zijn liederen verschenen in de liedbundel ‘Kun je nog zingen, zing dan mee.’ De liedbundel was populair tot in de jaren 1970. Het lied ‘De Reddingboot’ ging over redders, de mannen aan de kust die zich met gevaar voor eigen leven inzetten om hun medemens van de verdrinkingsdood te redden. Schoorl was vroeger een agrarische gemeente waarvan de inwoners, gescheiden door de duinen, met de rug naar de zee leefden. Het verraste me dan ook toen ik bij mijn historische onderzoek naar het reddingwezen ontdekte dat in de uiterste punt van Schoorl, in Camperduin, ook een redder woonde. Teunis Brouwer was zijn naam. Over hem was bijna niets bekend. Wie was die man? Ik ging me in hem verdiepen en langzamerhand ontrafelde zijn leven zich. Hij was geboren en getogen in Petten en verhuisde op middelbare leeftijd naar een huisje in de duinen van Camp, vlakbij de zeereep. Het bleek dat behalve heldendaden, ook armoede en persoonlijke tegenslagen zijn leven tekenden. Het toont de keerzijde van een held. Zijn bestaan was hard, minder romantisch of ideaal dan de schoolkinderen bij het zingen van ‘De Reddingboot’ zich zullen hebben voorgesteld. Hij was geboren en getogen in Petten en verhuisde op middelbare leeftijd naar een huisje in de duinen van Camp, vlakbij de zeereep. In deel 1 gaan we ons eerst verdiepen in het Petten waar Teunis Brouwer opgroeide. Vervolgens bekijken we hoe Petten werd bestuurd en hoe haar inwoners de kost verdienden. We zullen daarbij zien dat Petten in de eerste helft van de negentiende eeuw te maken kreeg met een economische neergang. Een volgend onderwerp zijn strandingen van schepen bij Petten. Oprukkende zee Een eerste ramp die Petten trof was de Sint Elizabeth-vloed van 1421. Het Petten dat Hondsbossch heette, verdween in zee. Het Petten bij de Zijpe kwam er beter vanaf, maar in de eeuwen erna werden ook hier de huizen geregeld afgebroken en landinwaarts weer opgebouwd. Het groepje huizen kreeg de naam Nieuw Petten. De Hazepolder dankte zijn naam aan Servaas de Hase, een investeerder uit Antwerpen die eerder in Zuid-Beveland bij Kruiningen een inpoldering had gefinancierd. 1 Aan de vissersschepen op het strand en het groepje mannen die vis afslaan, is te zien dat Petten een vissersdorp was. Maken we een sprong in de tijd van bijna een eeuw, dan zien we op de kaart van Spruytenburgh dat nu schuin van het dorp Petten naar de Zijpse Zeedijk een stuifdijk is aangelegd. Dat gebeurde in het laatste decennium van de zeventiende eeuw. 2 De strandvlakte daarbinnen, die Teunis Brouwer (1850-1927), een vergeten redder (deel 1) Henk Stapel 1 Neuteboom-Dieleman, Het verhaal achter de Hazepolder te Pette n, 2015 2 Schilstra, de Hondsbossche , 15 en Siewertsen in Glas, Petten stiefkind van de zee , 99 Detail van een heruitgave (1759) van de kaart van Zoutman uit 1665. (Zijper Museum, Schagerbrug) Detail van de kaart van de Harger en Pettemer polder Jan Spruytenburgh (Hendrik de Leth, Amsterdam, 1730) 11 . voorheen bij stormvloeden nog onderliep, is met sloten geschikt gemaakt als landbouwgrond. Hiermee legde hij het verleden vast. 4 In Petten werd de kerk in 1846 ingrijpend gerestaureerd omdat deze dreigde in te storten. 5 Bij de herbouw verdwenen de zijbeuken en kreeg de kerk een kortere toren. Kort tevoren zal Bruinvis naar Petten zijn getogen voor zijn tekening. Vanouds waren de graven van Holland verantwoordelijk voor het Zuider Ambacht, de heer van Petten en Nolmerban Petten in de duinen met visafslag. Beschilderd paneel, voor 1701 (Zijper Museum, Schagerbrug) Kerk van Petten in 1789 reconstructietekening van C.W. Geschiedenis van Alkmaar , 5 en Wikipedia Cornelis Willem Bruinvis. 5 RAA, Gemeentearchief Petten, inv.nr. 88, stukken betref fende het onderhoud van het kerkgebouw 12. voor het Noorder Ambacht. De heer had echter minder geld beschikbaar voor de kustbescherming dan de Grafelijkheid. 6 Eind 1792 beschadigde een zware storm de Hondsbossche waker en verzwakte de duinen bij Petten. We moeten ons realiseren dat bij de aanvang van de dijkwerkzaamheden in 1796 de Bataafsche Republiek een jaar eerder was ontstaan en de Heerlijkheid Petten was opgeheven. De staat betaalde nu het gedeelte dat daarvoor de heer van Petten moest financieren, waarvoor hij eigenlijk onvoldoende middelen had gehad. Het dorp Petten kwam nu voor het eerst achter een dijk. De term Grafelijkheid bleef echter nog lange tijd bestaan. 7 Belonje en Siewertsen, Petten en de Pettemers in 1734 , 10-14 De scheidingspaal van Hondsbossche Zeewering en Pettemer Zeewering, een tastbare herinnering bij een nu rechte dijk. (foto Henk Stapel, 2019) 13 . gentiende eeuw rond 350 personen. Schout en burgemeester van Petten Tot het gebied van de heer van Petten en Nolmerban behoorde het dorp met Het Vlak, de Pettemer polder met daarin de Leipolder en het Buuregat in de Pettemer Ban. De inwoners van Nieuw Petten en Petten vormden echter n gemeenschap. Ze gingen naar dezelfde school en kerk in Petten. Zo moest Petten jaarlijks een bijdrage aan de Zijpe vragen voor het schoolbezoek van de leerlingen uit de Hazepolder. De steen is afkomstig uit het in 1942 afgebroken gemeentehuis van Petten. (foto Henk Stapel, 2018) De heerlijkheid was vanaf 1742 in bezit van de familie Van Foreest, een regentengeslacht uit Alkmaar en Hoorn. De heer van Petten benoemde de schout, secretaris, strandvonder, visafslager en de dijkgraaf van de Pettemer Polder. In Petten vertrouwde de heer al deze ambten meestal aan n persoon toe. De schout, later burgemeester, speelde een belangrijke rol in het dagelijks leven, zeker in een kleine gemeenschap als Petten. Eerst Arie Eriks en vanaf 1917 zijn zoon Hendrik Simon Eriks tot Petten in 1929 opging in de gemeente Zijpe. Schout Pieter Langedijk Op Pieter Langedijk gaan we nader in omdat hij lange tijd zijn stempel drukte op Petten en, zoals verderop zal blijken, hij een bloedband met Teunis Brouwer had. De taken van de schoolmeester in Petten zullen niet anders zijn geweest dan die van Callantsoog. Jacobs zoon Simon werd eveneens schoolmeester en voorzanger, nu in Petten. De goede naam van zijn vader zal vertrouwen hebben geschapen bij de Alkmaarse regenten, onder wie Jacob van Foreest, de heer van Petten die hem benoemde. Simon trouwde met Niesje Mooyman Hoed, dochter van de schout van Petten. Hij verwierf het Molenweijdje in de Leipolder. 11 Later bezat hij ook land in de Kleindammerpolder van Schoorl. 12 In 1811 was hij schout en secretaris van Petten, maar vermoedelijk al na het overlijden van zijn vader Simon in 1806, indien die ook deze nevenfuncties bekleedde. Neergang van de visserij in Petten Hoe verdienden de Pettemers de kost? De visserij vormde lange tijd de hoofdbron van inkomsten, maar in Teunis jeugd was de visserij in het dorp nauwelijks nog van betekenis. De neergang van de visserij in Petten begon nadat in 1751 het College voor de Groote Visscherij het kaken van haring door vissers in de kustdorpen verbood. De visserij in Petten liep terug. Veel vissers uit Petten gingen op de buizen van Enkhuizen varen. 14 Petten had nog enige tijd oesterbakken in de kuilen achter de dijk. De ondernemende schout Pieter Langedijk ondernam nog een poging de visserij van Petten nieuw leven in te blazen. Hij richtte de Maatschappij tot Wederinstandbrenging van de Visserij te Petten op. Vol trots schreef hij in 1821 de Gouverneur van Noord-Holland dat de nieuwe visschuit, waarin vele mensenvrienden hebben genvesteerd, gisteravond om zeven uur voor het strand van Petten ten anker was gekomen. Lag dat soms aan het strand? Voor Petten lagen geen zandbanken die de zee braken waardoor de golfslag tot aan de voet van de duinen liep. Petten kreeg hiermee een haven. 18 Zijn plan kwam niet uit de lucht vallen, want na de Watersnood in Waterland in februari dat jaar, had de Schermer boezem moeite het overtollige water kwijt te raken. 19 Burgemeester Langedijk en opzichter Langerveld kenden elkaar natuurlijk goed. Twee vliegen werden op deze manier in n klap gevangen: een betere waterhuishouding voor Noord-Holland en een haven voor Petten. Na de mislukte initiatieven bleven nog enkele kustvissers in Petten over. In 1836 werd Jan Stam erkend als visdroger te Petten. 20 Een bewijs dat de visserij nog niet geheel was verdwenen. Toen onder invloed van de liberale wetgeving van minister Thorbecke in 1850 het haringkaakverbod voor de kustvissers werd opgeheven, was het te laat voor Petten. Teunis zal in zijn jeugd nog wel enkele Pettemer vissers met vletten roeiend en wadend langs de vloedlijn met een zeeg hebben gezien als de vis langs trok naar zijn paai- gebied in de Zuiderzee. 21 Pettemer loodsen Gedurende eeuwen verdienden zeelui van Petten een goede boterham als loods. Petten lag aan de ingang van het Schulpengat dat naar Texelstroom en Zuiderzee leidde. Het was het meest zuidelijke loodsstation voor de scheepvaart 13 Lindeman, Wijk aan Zee, dorp aan de branding . 14 Boon, Petten en de zeevaart, in het bijzonder de haringvisserij. in Glas, Petten stiefkind van de zee , 31 15 RAA, Gemeentearchief Petten, inv.nr. 85, stukken betreffende de visserij. 16 Ibidem, brief van Langedijk aan Staatsraad Gouverneur van Noord-Holland, 15 juni 1821. 17 Ibidem, brief van Langedijk aan het bestuur van Petten, voorjaar 1825. 18 RAA,PR 1005121, kaart van C. Langerveld Jzn, 1825. 19 Wierenga, Watersnood in Waterland , 46-55 en 20 RAA, Gemeentearchief Petten, inv.nr. 85, stukken betreffende de visserij. 21 Na voltooiing van de Afsluitdijk in 1932 kwam de Zuiderzeeharing niet meer en dit betekende een abrupt einde van deze vorm van visserij. 16. naar Amsterdam. In Petten waren zeven tot negen loodsschuiten, bemand met zes tot acht loodsen. Er woonden in 1777 in Petten en de Hazepolder 66 loodsen. 22 Dat is veel op een bevolking van 500 personen. Het beloodsen vormde voor Petten dan ook de belangrijkste bestaansbron. Particuliere loodsen, zoals die van Petten, konden hier niet tegen wedijveren. In 1847 woonde nog n zeeloods in Petten en voer nog n loodsvlet om loodsen te brengen of af te halen. 24 In 1859 viel het doek definitief toen de Loodswet het beloodsen door particulieren uitdrukkelijk verbood. Dit was de tweede klap voor Petten, na die van de visserij. Voor Petten zal deze wel in de Leihoek zijn geweest. De schelpenvisserij was een industrile 22 Dekker, de pilotage te Petten in de 18e eeuw , 36, 40 ,44. 23 Glas, Petten stiefkind van de zee , 84. 24 Dekker, de pilotage te Petten in de 18e eeuw , 44. Hij zal aan de welvaart van Petten weinig hebben bijgedragen. Het Heemraadschap van de Hondsbossche werd de belangrijkste werkgever voor de bewoners van Petten en de Hazepolder. Hij moest steun voor zijn plan winnen, maar uiteindelijk lukte dat en in 1871 vingen de werkzaamheden aan. 26 Teunis, geboren in Petten op 3 november 1850, heeft hieraan meegeholpen. In 1871 had hij net zijn dienst als zeemilicien bij de marine volbracht en keerde hij terug bij het heemraadschap van de Hondsbossche. 27 Het dijkwerk bestond uit het lossen van de basalt- Schelpenvisser bij Egmond aan Zee. (Foto Jacob Olie, 1904) 25 Schilstra, De Hondsbossche , 30-32. 26 Aten, Rots in de branding , 10-12. 27 RAA, Gemeentearchief Petten, inv.nr.325, militieregister 1862-1871. 18. stenen uit aken die de steen uit het buitenland aanvoerden. De dijkwerkers meldden zich s morgens vroeg aan de dijkopgang van Petten bij de opzichter. Zoals we zagen waren de opzichters Van Asperen en Boll ook burgemeester van Petten in de periode 1842 tot 1875. Ook bij Petten dat in de aanloop naar Amsterdam lag. De opbrengst hiervan ging na aftrek van de bergings28 Messchaert, Blauw basalt en stalen spieren , 7-8. 29 RAA, Gemeentearchief Petten, inv.nr. 48, gestrande schepen 1827-1838. Petten was n van de vijf zeedorpen die een boot kreeg. In Petten kregen vijf span paarden de mallejan met boot geen haar verder in het mulle zand. Hij stelde voor de opbrengst ten gunste van de gemeente te laten komen omdat bij ons een buitengewone armoede heerst. 31 De 30 Stapel, Menslievend en zelfstandig , 32-43 31 RAA, Gemeente Petten, inv.nr. 115, Brief Langedijk aan gouverneur, 5 oktober 1819. Model van Greathead-reddingboot met mallejan, 1809, (Maritiem Museum Rotterdam) Aankondiging openbare verkoop, 1822 (Regionaal Archief Alkmaar) S tranding Noordsche brik bij Petten. In Petten trof de kapitein in de kerk een geschikte vlet aan. Pieter Langedijk werd de eerste plaatselijke beheerder van het reddingstation Petten. 32 Hij kreeg het beheer over het materieel en moest voor een geoefende bemanning zorgen. Dat laatste was in Petten geen probleem. Sievertsen, Petten en de Pettemers in 1734. De pilotage te Petten in de 18e eeuw. Glas, P. e.a. (red.), Petten stiefkind van de zee. Herinneringen van dijkwerkers aan de Hondsbossche 1920-1945 . 24e Uitgave van de Vrienden van de Hondsbossche. (z.p. 2007) - Muelink, Joopen Tini, Oude woonsteden in Schoorl. (Schoorl 2007) - Neuteboom-Dieleman, Mirjam, Het verhaal achter de Hazepolder te Petten. De ramp van 1825 . 27e uitgave van de Vrienden van de Hondsbossche. (Edam 2010) Archieven en databases - Nationaal Archief (NA), Den Haag, toegang 2.16.56.08, commissie ondersteuning oud-redders - Regionaal Archief Alkmaar (RAA), toegang 75.2.1.002, Gemeentearchief Petten (1701-1929) en persoonsregisters van gemeenten in Kop van Noord-Holland - CBG, centrum voor familiegeschiedenis, Den Haag, website WieWasWie.nl - Zijper Historische Vereniging, Genealogische database - Noord-Hollands Archief, toegang 63, Konink- lijke Noord- en Zuid- Hollandse Reddingmaatschappij, strandingsrapporten en correspondentie van de reddingsstations Petten en Callantsoog. - Koninklijke Bibliotheek, Den Haag, digitaal krantenarchief Delpher.. - KNRM. archief, IJmuiden, NZHRM-jaarverslagen en notulen.

5.

Artikelnummer: 2020030808   75 jaar bevrijding: Bij voorplaat: gemeentehuisje van Maarten Oortwijn ZHB 2020-03;   auteur: Glas, P. (Piet)    (1945) Op de voorplaat zien we deze keer het voormalige gemeentehuisje van Petten. Belangrijk ook is dat hij het ter plekke heeft gemaakt en dus een redelijke indruk kan geven van de kleuren van het vooroorlogse Petten. Als het mee zat ontplofte hij niet, maar deze keer schrok men in Petten op van de enorme knal, en het daaruit voortkomende glasgerinkel en lawaai van rondvliegende dakpannen.

6.

Artikelnummer: 2020030306   75 jaar bevrijding: Verdreven van huis en haard ZHB 2020-03;   auteur: Boots, J. (Jacob)    (1945) Over de ontruiming en evacuatie van de bewoners uit Petten in de Tweede Wereldoorlog is al veel geschreven. Een tragedie die in onze huidige maatschappij nauwelijks meer is voor te stellen. Een zwarte bladzijde in de Zijper geschiedenis. En dan toch weer de vraag van hoe hebben de toenmalige bewoners met hun kinderen dit beleefd. Deze ingrijpende gebeurtenis die hun leven totaal op zijn kop zette. Eén van de mensen die dit aan den lijve heeft ondervonden is Iet Schuijt-Kutterink. Iet is al meer dan 60 getrouwd met Jaap Schuijt en ze wonen sinds jaar en dag aan de Grote Sloot in hun geriefelijke woonboerderij genaamd “’t Are Huis”. Na jaren gewoond en geboerd te hebben op de naastliggende boerderij genaamd “de Gedachtenis” hebben ze stuivertje gewisseld met hun zoon Bernard. Net zoals vader Jaap met zijn vader Gerrit gewisseld had zo’n slordige 60 jaar terug. De beide boerderijen liggen schuin tegenover de aan de andere zijde van de Grote Sloot gelegen boerderij “Regt door Zee”. Deze boerderij is verder in dit verhaal een belangrijke en veilige haven voor onze jonge evacuee Iet Schuijt-Kutterink en haar zusje, samen met hun vader Bernard Kutterink en moeder Grietje Kutterink, geboren Bellis. Over de ontruiming en evacuatie van de bewoners uit Petten in de Tweede Wereldoorlog is al veel geschreven. Korfwater Petten eind 1939 Samen met haar vier jaar jongere zus Marie woonde Iet met haar vader en moeder in de dienstwoning van het Kleuterhuis in het Korfwater. Iet en haar zus Marie, Schoolfoto Lagere School Petten Bij de bouw van dit herstellingsoord was haar vader werkzaam geweest voor een aannemer die de technische inrichting zoals verwarming, waterleiding en elektra had verzorgd. Deze vereniging exploiteerde al een kindertehuis in Petten sinds 1926. De omslagen van de uitgaves dit jaar zullen in oranje worden uitgevoerd en de voorplaten zijn van de hand van Maarten Oortwijn die deze tijdens de mobilisatie 1939 begin 1940 in Petten heeft getekend. 4. in dienst te komen van de vereniging. Verrassend snel stroomde de volgende dag al de eerste bezettingsmacht Petten binnen en installeerde zich in het Korfwater. De evacuatie Voor de bewoners van Petten werd het er niet beter op. Petten was een zwakke schakel. In augustus 1942 kregen dan ook alle inwoners van Petten de aanzegging om te vertrekken en huis en haard achter zich te laten. En er was ruimte voor onze geit die uit Petten was meegekomen. De lagere school 1942 Ik was op de lagere school in Petten, in mei overgegaan naar de 4e klas en zou op school gaan in Sint Maartensbrug. De vereniging wilde om praktische redenen dat vader weer in Petten ging wonen. In maart 1948 werden de eerste zestien nieuwbouwwoningen opgeleverd aan de Hondsbosschestraat in Petten.

7.

Artikelnummer: 2020020808   Bij voorplaat Interieur kerk van Maarten Oortwijn ZHB 2020-02;   auteur: Glas, P. (Piet)    (1945) Dit keer een somber interieur van de kerk van Petten. Op de website van het Zijper Museum is een foto te vinden van het interieur, dat zoals wel bekend sinds de afbraak in de oorlog niet meer te zien is. Ook de foto geeft een sombere, wat bedrukte indruk geheel tegen de aard van de Pettemers in. Sinds de opkomst van het socialisme was Petten een rood dorp en zeker niet kerkelijk. Het is niet bekend of Maarten Oortwijn een kerkbezoeker was, maar het is zeker dat hij zich bemoeide met de bewoners van Petten. De Kustwacht was ondergebracht in het dorpscafé Het Wapen van Petten. Daar ontmoette hij veel trouwe bezoekers, maar ook in het dorp kon hij het niet nalaten de dorpelingen vast te leggen in zijn schetsboek. Dit keer een somber interieur van de kerk van Petten. Sinds de opkomst van het socialisme was Petten een rood dorp en zeker niet kerkelijk. Het is niet bekend of Maarten Oortwijn een kerkbezoeker was, maar het is zeker dat hij zich bemoeide met de bewoners van Petten. De Kustwacht was ondergebracht in het dorpscafé Het Wapen van Petten. Hoewel uit Petten afkomstig vestigde hij zich in Burgerbrug. Hij was aannemer, als zodanig metselde hij belangeloos de gedenknaald op het Plein 1945 te Petten. Naast dat alles was hij ook nog een schappelijke strandvonder, die de jutters van Petten best wel wat gunde voor hun werk bij nacht en ontij. De meesten uit Petten zullen hem niet gekend hebben, want hij kwam om tijdens de watersnoodramp in 1953, en wordt daardoor gerekend tot de slachtoffers van de watersnoodramp.

8.

Artikelnummer: 2020011016   Amsterdammers in Petten ZHB 2020-01;   auteur: Glas, P. (Piet)    (1830-2019) Begin jaren ’60 van de vorige eeuw kon je de ‘echte’ Pettemers nog goed scheiden van de nieuw gekomen RCNers, die voornamelijk in de Eriksstraat woonden. Een eigenaardig fenomeen was dat je af en toe tussen de ‘echte’ Pettemers een Amsterdams accent hoorde. Tante Naatje Schaap bijvoorbeeld, die een soort conciërge was op de lagere school en Ome Nelis Engelbracht, als bestuurslid van de voetbalclub konden je in onvervalst Amsterdams toespreken. Maar ook bij schoenmaker Tolen en wat later bij de patattent van Moritz was een accent waar te nemen. Ze hadden iets met elkaar gemeen, want af en toe zag je ze allemaal bij elkaar zitten. Sigaren roken, advocaatje drinken, luide muziek, kortom gezellig. En ze konden ook nog eens geweldig dansen. Wat was dat toch allemaal? Waar kwam dat vandaan? AMSTERDAMMERS IN PETTEN Het echtpaar ging bij Petten in de Hazepolder (toen gemeente Zijpe) wonen. In november 1867 gaat het gezin terug naar Petten, werken aan de Hondsbossche zeewering. In die jaren waren er in het kleine Petten ruim 300 arbeiders ondergebracht, meest polderjongens. In dat zelfde jaar overleed ook hun eerste dochtertje Neeltje, volgens de gemeentelijke opgave van Petten aan “brandwonden - wondkoortsâ€�. Een paar maanden later, op 11 maart 1873, werd in Petten opnieuw een dochtertje geboren die weer Neeltje werd genoemd. De andere kinderen, allemaal geboren in Petten waren: Pieter, geboren in 1870, Jan, geboren en overleden in 1874, volgens de gemeentelijke opgave aan “levenszwakteâ€�, Jansje, geboren in 1875 (waar het verhaal later over zal gaan) en Antje, geboren in 1877. Geboorte en doop van Jansje, kopie uit het kerkenboek van Petten. Het kerkenboek van Petten meldde de geboorte en de doop van Jansje. In Petten woonde het echtpaar in 1868 eerst in een strooien keet aan de Spreeuwendijk in de buurt die van - af 1870 Vianen werd genoemd. Toen het Armenbestuur van Petten in 1872 zo’n keet wilde kopen en de prijs schatte op hf 40,- vroeg de eigenaar er hf. 100,- voor. Tot februari 1877 woonden zij in Petten. In 1872 stonden zij op de lijst van 35 arme gezinnen in Petten. De kinderen van Jansje en Nelis Engelbracht op een rijtje, met dik gedrukt de namen van de kinderen die naar Petten zouden trekken: • Dochter Clasina Johanna (Sientje), (geb. 1897). • Dochter Wilhelmina Christina Engelina Engelbracht (Mientje), (geb. 1902). • Zoon Gerrit, (geb 1904). Op naar Petten, dochter Naatje aan de man! Dus tijdens de zomervakanties ging zij met haar kinderen naar Petten. Ze trouwden in 1935 en stichtten in Petten een gezin. De ouders en zuster van Fresina nodigden ze uit om naar Petten te komen. Familie Tolen De familie Tolen woonde al in 1930 in Petten en vader Harmanus had als schoenmaker een eigen zaak. Ongetwijfeld kenden zij de familie Zwarekant en hadden zij iets met hun verhuizing naar Petten te maken. Op zich vreemd want in de Leihoek was al een schoenmaker, want De Zijper Courant van donderdag 19 maart 1914 publiceerde het volgende berichtje: 'Petten. Opening bedrijf. ‘De arbeider J. Vriesman te Petten, die sinds vele jaren met een gebrekkig been loopt, begon het werken al moeilijker te worden, zoo dat het Burgerlijk Armbestuur besloot voor hare rekening bovengenoemde het schoenmakersvak te laten leren. Heeft Jansje Harmanus overgehaald om naar Petten te gaan. De zoon Harmanus (Herman) Tolen werd ook schoenmaker en bleef vrijgezel in Petten. Corry vond het maar niets in Petten totdat ze Dolf Moritz tegen kwam. VOOROUDERONDERZOEK lukkenstraat in Amsterdam en zij overtuigde Dolf er van om een patatzaak in Petten te beginnen. Ook Hermans zuster, Johanna Josephina Hubertina (Josie), geboren in 1920 te Amsterdam vindt haar geluk in Petten. Invloed op Petten Waar heeft dit alles toe geleid. Heeft Petten er nu nog steeds iets aan. Jazeker, als we ons beperken tot het bedrijfsleven zien we de kleinzonen van Aam en Naatje Schaap met respectievelijk Arjen Schaap Installatiewerk Petten en Ron Schaap Klussenbedrijf.

9.

Artikelnummer: 2020010309   75 Jaar bevrijding ZHB 2020-01;   auteur: Ploeg, J. van der (Jaap); Wit, A. de (Adri); Volkers, T. (Theo); Glas, P. (Piet)    (1945) Omdat het dit jaar 75 jaar geleden is dat Nederland bevrijd is vonden het bestuur en de redactie het een goed idee om hieraan in de 4 uitgaven van dit jaar steeds wat aandacht te besteden. Er is voor gekozen om dit te doen met interviews van mensen die de bevrijding daadwerkelijk meegemaakt hebben. De omslagen van de uitgaves dit jaar zullen in oranje worden uitgevoerd en de voorplaten zijn van de hand van Maarten Oortwijn die deze tijdens de mobilisatie 1939 begin 1940 in Petten heeft getekend. Met bijdragen van: De Stolpen (Jaap van der Ploeg) 't Zand (Adri de Wit; Theo Volkers) Maarten Oortwijn (1912 – 1996) (Piet Glas) De omslagen van de uitgaves dit jaar zullen in oranje worden uitgevoerd en de voorplaten zijn van de hand van Maarten Oortwijn die deze tijdens de mobilisatie 1939 begin 1940 in Petten heeft getekend. Petten was zo’n strategische plek en hier werd dan ook de marine-kustwacht gestationeerd, met een bijzondere dienstplichtige. Na zijn opleiding ging hij in dienst en zo kwam hij in Petten terecht. Periode in Petten Voor ons is interessant dat hij in zijn diensttijd ingedeeld werd bij de Marine-. Kustwacht te Petten. Let dus goed op Maar af en toe waren de mannen vrij en dan begaven zij zich maar al te graag onder de bevolking van Petten. Meestal was dat vrij makkelijk omdat ze in het café “het Wapen van Petten” ondergebracht waren. Hoewel het schip bij de kust van Engeland zonk, was de reddingsploeg van Petten paraat.

10.

Artikelnummer: 2017022424   Herinneringen aan de vakantiekolonie in Petten ZHB 2017-02;   auteur: Buckert, W. (Wijnand)    (1947-1948) HERINNERINGEN AAN DE VAKANTIEKOLONIE IN PETTEN De vakantiekolonie in Petten is altijd een belangrijke jeugdherinnering gebleven. Voor zover ik mij herinner zal ik 6/7 jaar zijn geweest (1947/48) toen ik naar de vakantiekolonie in Petten werd “gestuurdâ€�. De reis naar Petten begon aan de voorzijde van het Centraal Station in Amsterdam. Al snel werd ons geleerd wat de huisregels over rust, Kleuterhuis te Petten (collectie Zijper Museum). reinheid en regelmaat voor ons betekenden. Ik hoop dat mijn herinneringen aan het tehuis zullen bijdragen aan het in stand houden van de geschiedenis van de vakantiekolonie in Petten.

11.

Artikelnummer: 2017021323   Verenigingen in de oorlog ZHB 2017-02;   auteur: Glas, P. (Piet)    (1940-1945) De meesten van ons hebben de oorlog niet, of niet bewust, meegemaakt. Dat wil zeggen dat het niet eenvoudig is om vast te stellen wat je zou doen in zo’n situatie. Leg je je er bij neer dat jouw land bezet is of ga je de strijd aan door je ondergronds te verzetten? Breng je het welzijn van je gezin in gevaar of probeer je te overleven? Wat doe je als individu, maar ook wat doe je als beroepsgroep en wat doe je als vereniging? Dit artikel gaat over dat laatste. Wat doe je als vereniging? Zet je de hakken in het zand of probeer je er het beste van te maken. We beschrijven hoe het de Pettemer Sportvereniging en de Stichting Pettener Jeugdherberg verging. Om aan te geven dat we nu eenmaal niet allemaal helden zijn eerst even over een bijzondere beroepsgroep, de kunstenaars. Vanuit Het voetbalveld van Petten achter de coupure van de Hazedwarsdijk, vòòr de oorlog en tussen 1959 en 1961 (beeldbank Zijper Museum). Het voetbalveld van Petten bij de Eriksstraat tussen 1948 en 1959, zie pijl (beeldbank Zijper Museum). een potje van Seyss-Inquart en de opbrengst van de jaarlijkse zomerpostzegels werden er kunstopdrachten gegeven en werd er kunst aangekocht. De Pettemer Sport Vereniging (PSV)3 Hoe verging dat in Petten. Het veld aan de dijk, tussen Petten en Hazepolder was hobbelig en drassig. Petten was zo’n strategische plek en hier werd dan ook de marine-kustwacht gestationeerd. Na overleg met hun clubs en de bond mochten zij met Petten mee spelen. Op 13 mei 1940 zou Petten spelen tegen Succes 2. Bij winst zou Petten kampioen worden. Onder andere door alweer veel schade in Petten door een ontplofte mijn. De elftalcommissie kwam samen in “het Wapen van Pettenâ€�, van uitbater Hendrik Vriesman en zijn vrouw Neeltje. Een aantal spelers wilde een doordeweekse wedstrijd organiseren met de in Petten gelegerde soldaten. In augustus 1942 moest Petten ontruimd worden. Café “Het Wapen van Pettenâ€� van Hendrik Vrieman (eigen verzameling). Tijdens een kampeervakantie met twee vrienden in Petten kregen zij het idee een jeugdherberg te starten in Petten. Van de heer Schager konden Nel Kok, Carel Nadort en Wim (W.F.G.) Wiese een arbeidershuisje tegen een billijke prijs (1 gulden per week) huren. (adres Petten, M70) Het verbouwen en opknappen werd met vrijwilligers gedaan. Het gebouw werd 27 december 1933 offcieel geopend en was een aanwinst voor Petten (adres Petten, M68a). Dat vanwege het feit dat er regelmatig een mijn ontplofte, waardoor in Petten regelmatig pannenen glasschade veroorzaakt werd. Op 21 mei werd voor het Proflti-nieuws een stukje jeugdherbergflm opgenomen, waarin ook Petten voor komt. Wiese bezocht diverse malen de ‘Ortskommandantur’ te Petten, maar dat mocht niet baten. In augustus 1942 werd Petten volledig ontruimd om vervolgens met de grond gelijk gemaakt te worden, helaas inclusief de jeugdherberg. Jeugdherberg ‘de Ze- vensprong’ te Petten door P.T. Klant. 6-.

12.

Artikelnummer: 2016030328   De slag om zand voor de Hondsbossche en Pettemer Zeewering ZHB 2016-03;   auteur: Adema, K.J. (Karel)    Hierbij wordt verslag gedaan van de planvoorbereidingen en de besluitvorming van de versterking van de Zwakke Schakels in de Noordzeekust van Noord-Holland. Beschreven wordt het maken van plannen en de besluitvorming daarover van de noodzakelijke versterking van de Zwakke Schakels in de kust van Noord-Holland, te weten de Hondsbossche en Pettemer Zeewering en de smalle duinenrij bij Callantsoog begin 21ste eeuw. Aan de definitieve besluitvorming over de wijze waarop de kust moet worden versterkt is een lange weg van onderzoek en overleg met vele betrokken instanties voorafgegaan. Dat traject van onderzoek en besluitvorming wordt hierbij beschreven. Om deze uitwerking in een goed perspectief te kunnen plaatsen is voorafgaand in het kort de voorgeschiedenis van de ontwikkeling van de kust weergegeven. Ik heb vanaf 1992 als vertegenwoordiger van de kustgemeenten Zijpe en Den Helder in het provinciaal overleg kust kennis over kust aangelegenheden opgedaan. Kennis van zaken was daar met name bij de toen aanwezige ingenieurs van Rijkswaterstaat volop aanwezig. Na mijn pensionering in 2004 heb ik tot 2010, naast het vertegenwoordigen van de gemeente Zijpe bij diverse overleggen met betrekking tot de kust, ook het secretariaat van de stuurgroep ”Petten aan Zee” mogen uitoefenen. Daarbij heb ik van de ingeschakelde deskundigen en met name van de deskundigheid van de voorzitter van deze stuurgroep ”Petten aan Zee” de heer Jelke Jan de With veel kennis kunnen opdoen over de processen die onze kust beheersen. Om het enerverend verloop van de planuitwerking en besluitvorming van de versterking van de Zwakke Schakels in de kust voor het nageslacht te bewaren, heb ik al vroegtijdig aantekeningen gemaakt en alle relevante documenten opgeslagen. Dit verslag is bedoeld deze procesgang voor de historie vast te leggen. Na mijn pensionering in 2004 heb ik tot 2010, naast het vertegenwoordigen van de gemeente Zijpe bij diverse overleggen met betrekking tot de kust, ook het secretariaat van de stuurgroep ”Petten aan Zee” mogen uitoefenen. Daarbij heb ik van de ingeschakelde deskundigen en met name van de deskundigheid van de voorzitter van deze stuurgroep ”Petten aan Zee” de heer Jelke Jan de With veel kennis kunnen opdoen over de processen die onze kust beheersen. Verplaatsing van dorp Petten en de kustlijn vanaf 1400 tot heden Vanaf 1500 werden houten paalwerken gebruikt om de kust tegen wegslaand zand te verdedigen. Er bestonden twee dorpen Petten. Het meest zeewaarts gelegen dorp heette Petten aan de Hondsbossche. Het noordelijk gelegen dorp heette Petten bij de Zijpe. Petten aan de Hondsbossche werd tijdens de St. Elisabeth vloed op 18 en 19 november 1421 door Visafslag strand Petten naar een schilderij van de schilder Cornelis Verbeek 1590–1637 de golven verslonden. In de 18e eeuw moest het meer noordelijk gelegen Petten bij de Zijpe landwaarts worden verplaatst naar het Vlak van Petten. Petten werd in de 2e wereldoorlog door de Duitsers afgebroken, omdat dit in de Atlanticwall was gelegen. Petten werd vanaf 1947 op de huidige locatie herbouwd. In 1953 bedroeg de dijkhoogte in Petten 8.5m+ NAP. De stormvloed op 1 februari dat jaar veroorzaakte veel schade aan de HPZ. Het waterpeil van de Noordzee steeg toen in Petten tot 3,5 m boven NAP. Bij Camperduin sloeg 1500 m² basalt weg. In Petten sloegen ondanks de dijkhoogte van 8.5 m+ NAP de golven het dorp in. Daarbij is ook een zee jachthaven bij Petten opgenomen. Ontwerp ”Not Afraid of Red, Yellow and Blue” van Grontmij, publieksprijswinnaar van het symposium ter gelegenheid van het 400-jarig bestaan van de gemeente Zijpe in 1997 met detail een zee jachthaven Petten Damwand op de Pettemer Zeewering De inbreng van Zijpe daarbij werd zeer gewaardeerd, maar geconcludeerd werd dat dergelijke ingrijpende maatregelen gezien de toenmalige veiligheidsberekeningen van de kust op dat moment (nog) niet noodzakelijk waren. Het doel was in combinatie met natuurversterking een noodzake- lijke economische impuls aan Petten en omgeving te verlenen. Het plan was bij Petten een zee jachthaven aan te leggen. Gemeente Zijpe stelde in 2004 daartoe een stuurgroep ”Marina Petten,” later genoemde stuurgroep ”Petten aan Zee” in. Die oplossing bood de benodigde kustveiligheid en veel meer mogelijkheden voor de ontwikkeling van Petten. Gemeente Zijpe heeft in deze studie bij de provincie het project ”Marina Petten,” later genoemd ”Petten aan Zee” ingebracht. Daarmee werd beoogd de Ruimtelijke Kwaliteit te verbeteren en tevens aan Petten en omgeving een noodzakelijke economische impuls te verlenen. Besloten werd strand en duinen van de zandige kust tussen Petten en Den Helder robuust zeewaarts te verbreden en de Hondsbossche en Pettemer Zeewering voor de komende 50 jaar overslagbestendig te maken. Ten aanzien van het project ”Marina Petten” werd nog geen besluit genomen. Het besluit de zandige kust tussen Petten en Den Helder met ruim zand te versterken ontving veel bijval. Paviljoen Petten in de storm maart 2007 Deze mogelijkheid was wel opgenoemd, maar stond niet hoog op de lijst. Tegen het besluit de Hondsbossche en Pettemer Zeewering overslagbestendig te maken, zijn ruim 1500 bezwaarschriften (waaronder gemeente Zijpe en inwoners van Petten) bij gedeputeerde Patrick Poelmann ingediend. Op 2 en 4 oktober 2007 presenteerde het Hoogheemraadschap in Petten het publiek, ter voorbereiding van de Startnotitie Hondsbossche en Pettemer Zeewering, drie mogelijkheden voor dijkversterking. Dit voorstel ontlokte veel verontwaardiging in de zaal van de Watersnip in Petten en heeft ertoe geleid, dat het college van B&W van Zijpe de gemeenteraad voorstelde een eigen morfologisch onderzoek uit te voeren naar de mogelijkheden van zeewaartse kustversterking met alleen zand voor de dijken. Randvoorwaarden bij dat besluit waren o.a. dat bij voorkeur geen sloop van woningen in Petten nodig is, de oplossing in samenhang met het hele kustsysteem moet worden beschouwd en dat de aanleg van ”Petten aan Zee” in alle alternatieven mogelijk moet zijn. De stuurgroep Petten aan Zee participeerde in de adviesgroep Hondsbossche en Pettemer Zeewering. De private partijen van de stuurgroep ”Petten aan Zee” stelden daarbij ook menskracht en kennis ter beschikking en investeerden in het maken van plannen. Dat betekende bij Petten 7m dijkverhoging tot 19.70m + NAP en bij de Hondsbossche tot 17.20m + NAP. Dit veroorzaakte direct al veel onrust in de zaal, vooral bij de inwoners van Petten die in grote getale aanwezig waren. Als reactie werd in de dagen daarop in Petten een ”Comité tegen elke vorm van Dijkverhoging” opgericht. Voorzitter werd de heer J.J. de With, tevens voorzitter van de Stuurgroep ”Petten aan Zee.” De gemeenteraad van Zijpe stelde Voorstel dijkverhoging 30 oktober 2008 gelden beschikbaar voor juridische ondersteuning van deze werkgroep. Ook de inwoners van Petten werden door het uitblijven van vorderingen bij de kustversterking erg ongerust. Hondsbossche en Pettemer Zeewering 2005 vereniging Petten vroegen ze in februari 2011 de Staatssecretaris van Infrastructuur en Milieu er bij de Provincie en het Hoogheemraadschap op aan te dringen de uitwerking van de kustversterking met voortvarendheid op te pakken. 11 mei 2011 werden als eerste stap in het proces van innovatieve marktconsultatie aannemers bij dit proces betrokken. Op 12 oktober 2011 organiseerde de Vereniging van Waterstaat en Landinrichting in de Watersnip te Petten een Symposium genaamd ”Het belang van de Noord-Hollandse kust binnen het zandig systeem van Calais tot Denemarken.” Hier werden door deskundigen de nieuwste inzichten over de morfologie van de kust uiteengezet en de mogelijkheden van inpassing van ruimtelijke kwaliteit aangegeven. De Ondernemersvereniging Petten schreef op 24 februari 2012 wederom een brief aan de Staatssecretaris van Infrastructuur en Milieu met het herhaald verzoek om voortgang in dit proces te bewerkstellingen. 1 maart 2012 berichtte het Hoogheemraadschap de leden van de adviesgroep, dat dit jaar de aanbesteding start en dat de kustversterking in 2013 van start gaat. Ze vragen ook waarom het eerdere geraamde bedrag voor de ruimtelijke kwaliteit van ruim € 33 miljoen nu nog maar ruim € 10 miljoen bedraagt en vragen om een onderhoud. 13 juni 2012 gaf de demissionaire Staatsecretaris van Infrastructuur en Milieu de heer Atsma in Petten het startsignaal voor de aanbesteding van de kustversterking. Dit besluit werd als een mijlpaal omschreven op weg naar een zandige kust en vormde de start van de aanbesteding. 12 juli 2012 zijn door de provincie in Petten 25 projecten voor verbetering van de Ruimtelijke Kwaliteit gepresenteerd. Eind augustus 2012 werd medegedeeld, dat er vijf aannemers zijn geselecteerd. 8 september 2012 verzoeken de besturen van de Dorpsraad en de Ondernemersvereniging Petten, na een desbetreffend verzoek van het Hoogheemraadschap, de heer J.J. de With namens hen zitting te nemen in één van de twee beoordelingscommissies Zwakke Schakels (natuur en recreatie). Ze stellen de heer De With voor als lid van de beoordelingscommissie om te trachten de belangen van Petten daar alsnog te bepleiten. Hiertegen hebben o.a. de Ondernemersvereniging en de Dorpsraad Petten fel geprotesteerd. In Petten wordt een Panoramaduin aangelegd. In Petten ontstaat de mogelijkheid om de plannen van de Structuurvisie Petten goed op deze kustversterking aan te sluiten. Gemeente Schagen heeft geen voorstellen voor uitvoering van de structuurvisie Petten in de aanbesteding ingebracht. Door de keuze de kust met zand te versterken ontstaan er unieke kansen om Petten een kwaliteitsimpuls te verlenen. Start versterking ZS met alleen zand 11 december 2013 2014, gereed 2015 n organisatie beide Zwakke Schakels opgezet inschrijving uitvoering ZS benaderd voor Private partijen versterking Concept HPZ met zand uitkomsten Minister besluit integrale MER studies ZS gereed en aanvang Startnotities Nieuw besluit Kustversterking Delta Start Advies Commissie MER studie effecten van 2 MER studies versterking ZS Zijpe brengt alle zandoplossing in H besluit: brede duinen bij Callantsoog GS van N HPZ overslagdijk en 2 modellen Kust Petten aan Zee in MER ingebracht ZS Kust Beleidslijn versterken ontvangt van Rijk opdracht werken Schakels Zuid Holland bij Callantsoog Strategische Visie Hollandse Kust uit Provincie Noord Prioritaire Zwakke HPZ en Smalle Duinen Kustnota Zijpe 400 and Blue Red, Yellow jarig bestaan Not Afraid of Afb. 16. Gunning werk aan Combinatie Gereed 2015 aanbesteding 11 december 2013 Van Oord-Boskalis gereed begin 2015 om spoed bij de kustversterking STAS Atsma alleen zand I&M geeft startsein versterking ZS met en bedrijven vragen Kamer van Koophandel 13 juni 11 dec 2014 2015 HHNK meldt aanleg in 2013 uitvoering Juni 2012: in 2012 en start 5 aannemers geselecteerd keuze aannemers HHNK meldt uitstel aanvraag markt naar medio 2012 en uitstel Vereniging Ondernemers Petten vraagt 1 mrt STAS om actie 24 feb Schetsboek begin 2012 vraag aan markt Kust op Kracht 7 feb 10,5 miljoen Provincie presenteert juli 2012 25 projecten Start marktconsultatie aanbesteding en SWO Ruimtelijke Kwaliteit Ruimtelijke Kwaliteit voor nov Symposium -. Landinrichting 12 okt H kust Een sterke op Kracht: Uitgave Kust aug Consultatie bekend, start Marktpartijen Voornemen: In 2011 aannemer uitvoering in 2013 11 mei Bericht HHNK: markt op We gaan de 15 april 24 febr STAS om voortgang Vereniging zwakke schakels Dorpsraad en Ondernemers Petten vragen Nieuwe projectleider okt sept-nov et zand kwaliteit innovatieve inister besluit aanbesteding Afb. 17. Schema besluitvorming versterking Zwakke Schakels kust N-H na besluit minister 23-08-20 versterking HPZ 2 zwakke schakels organisatie met 23 aug samengevoegd tot product incl. ruimtelijke Schema besluitvorming versterking Zwakke Schakels kust N-H na besluit minister 23-08-2010 Inbreng project Petten aan Zee door gemeente Zijpe Gemeente Zijpe had de ambitie om in het kader van de kustversterking en de daarbij verplichte versterking van de ruimtelijke kwaliteit een noodzakelijke kwalitatieve opwaardering en in combinatie daarmee een economische impuls aan Petten en omgeving te verlenen. Het project ”Marina Petten,” later genoemd ”Petten aan Zee” werd uitgewerkt en ter verbetering van de Ruimtelijke Kwaliteit in de studie kustversterking ingebracht. Ontwerp Marina Petten in zandkust 2007 Er resulteerde een netto plangebied van ongeveer 62,5 ha. In de periode 2003 – 2006 werd onder aansturing van de stuurgroep het plan Marina Petten verder uitgewerkt. Er is een haalbaarheidsonderzoek uitgevoerd en met diverse organisaties en de bewoners van Petten is overleg gevoerd. Daarmee werd tevens beoogd aan Petten en omgeving een noodzakelijke economische impuls te verstrekken. Op basis van het inzicht dat de benaming Marina Petten onbedoeld te veel de nadruk op alleen de zee jachthaven legde heeft in 2007 de stuurgroep voorgesteld de naam ”Marina Petten” te wijzigen in ”Petten aan Zee.” Dit geeft beter aan dat dit plan een veel bredere ontwikkeling nastreeft dan alleen de aanleg van een zee jachthaven. In 2009 stemde de gemeenteraad van Zijpe in met een Business Case Petten aan Zee en stelde voor nadere uitwerking van dit project een bedrag van € 860.000,- beschikbaar. In 2004 werd het plan Marina Petten al in de planuitwerking van de kustversterking ingebracht. In mei 2008 heeft de stuurgroep Petten aan Zee namens gemeente Zijpe twee nader uitgewerkte modellen voor de aanleg van Petten aan Zee in de MER studie Hondsbossche en Pettemer Zeewering ingebracht. September 2008 diende gemeente Zijpe bij de provincie een verzoek in om het project Petten aan Zee in de provinciale Structuurvisie op te nemen. In maart 2009 stelde het college van B&W van Zijpe het document ”Petten aan Zee, Bouwstenen Programma van Eisen tevens beleidsdocument Inbreng model Petten aan Zee Luwtedam en Lagune in de MER van de Hondsbossche en Pettemer Zeewering Petten aan Zee in een zandige kust Structuurvisie Gemeente Zijpe” vast. Hierin werd de integratie van het project ”Petten aan Zee” in het dorp Petten en samenvoeging van de apart gelegen delen van Petten aangegeven. Maar de provincie bleek tegen het plan ”Petten aan Zee” te zijn. Vanaf die periode wijzigde het gemeentelijk beleid van actieve pleitbezorger van het project Petten aan Zee in een afwachtende opstelling, overgaand in een tegenwerkende opstelling. En voorafgaand aan de samenvoeging van de gemeenten Schagen, Zijpe en Harenkarspel op 1 januari 2013, ontbond de burgemeester in december 2012 eigenmachtig de Stuurgroep Petten aan Zee, eerder al door haar Platform Petten aan Zee betiteld. Het bestuur van de nieuwe gemeente Schagen nam dit besluit over, dit ondanks protesten van de Dorpsraad en Ondernemersvereniging Petten. Het project Panoramafoto architect Adriaan Geuze uitwerking Petten aan Zee Petten aan Zee werd daarom uiteindelijk niet bij de aanbesteding van de versterking van de kust betrokken. De gekozen zandoplossing, waarvan architect Adriaan Geuze de uitvoeringsvorm heeft ontworpen, schept unieke kansen om Petten een kwaliteitsim- puls te verlenen. Deze kansen zijn tot nu toe helaas onbenut, maar kunnen mogelijk in een nader uit te werken Structuurvisie Petten alsnog worden ingepast. Presentatie document Petten aan Zee voor GS 09-06-08. Petten aan STAS Atsma 24-02-2011. Brief OV Petten Zwakke Schakels N-H aan STAS 24-02-2012. Kaart Structuurvisie Petten maart 2012. Brief Zijpe aan Ondernemersvereniging Petten 07-01-10. Startnotitie Marina Petten, 10 maart 2004. Brief OV en DR Petten raad en college inbreng Petten aan Zee 02-10-2012. Brief inbreng modellen Petten aan Zee in MER studie HPZ 28-05-08 met bijlagen. Brief burgemeester Zijpe aan Ondernemersvereniging Petten 2 okt 2012. Historie ontwikkeling Petten aan Zee verkort januari 2011. Brief OV Petten aan raad en college Zijpe 08-11-2012. Petten aan Zee, Bouwstenen Programma van Eisen Adriaan Geuze maart 2009. Brief Dorpsraad Petten aan gemeenteraad en college Zijpe nov 2012. Overzicht planvorming Petten aan Zee. Brief Zijpe opheffing platform Petten aan Zee 11-12-2012. Brief DR en OV Petten aan gemeente Schagen 14-01-2013. Petten aan Zee 30-01-2013. Brief DR en OV Petten correctie projectplan ZS aan Schagen 19-02-2013. Brief gemeente Schagen aan OV en DR Petten 28 maart 2013. Schager Courant Petten aan Zee moet in beeld blijven 30-03-2013.

13.

Artikelnummer: 2015032323   Herinneringen aan de vakantiekolonie in Petten ZHB 2015-03;   auteur: Buckert, W. (Wijnand)    (ca. 1947) HERINNERINGEN AAN DE VAKANTIEKOLONIE IN PETTEN De vakantiekolonie in Petten is altijd een belangrijke jeugdherinnering gebleven. Voor zover ik mij herinner zal ik 6/7 jaar zijn geweest (1947/48) toen ik naar de vakantiekolonie in Petten werd “gestuurd. â€� De huisarts had daar dacht ik ook nog een stem in, om te beoordelen of je op grond van je lichamelijke gesteldheid voor uitzending in aanmerking kwam. De reis naar Petten begon aan de voorzijde van het Centraal Station in Amsterdam. Ik hoop dat mijn herinneringen aan het tehuis zullen bijdragen aan het in stand houden van de geschiedenis van de vakantiekolonie in Petten. .

14.

Artikelnummer: 2015032222   Eindelijk weer een boek over Petten ZHB 2015-03;   auteur: Redactie    Het heeft 25 jaar geduurd, maar in oktober 2014 was het zover. Het boek, Het land achter de Hondsbossche' geschreven door William Siewertsen, zag het levenslicht. Hier is nog jaren over nagepraat en dit nieuws haalde zelfs de landelijke dagbladen. EINDELIJK WEER EEN BOEK OVER PETTEN Het heeft 25 jaar geduurd, maar in oktober 2014 was het zover. De schrijver William Siewertsen (1929) deed er onderzoek naar en vond in zijn zoektocht zoveel wetenswaardigheden dat besloten werd om een nieuw boek te maken, met nieuwe inzichten over de historie van Petten. Het is te koop bij Quidaro te Petten, het Zijper Museum en de boekhandel in Schagen, Schoorl en Bergen.

15.

Artikelnummer: 2015021521   Wilder Nell II, een moordpartij bij Petten ZHB 2015-02;   auteur: Glas, P. (Piet)    (1942) Op 29 november 1943 vertrokken 360 B-17 bommenwerpers vanuit Kimbolton in Engeland om de haven van Bremen te bombarderen. Het waren Amerikaanse bommenwerpers uit de 379th Bombardment Group (Heavy), Squadron 525 van de 8th American Air Forces die aan hun missie 44 begonnen. Tussen 14.29 en 14.50 uur lukten het 154 B-17’s hun bommen af te werpen. Dat betekende dat 208 toestellen faalden. Oorzaken waren bewolking, technische storingen en “blinde” bombardementen. Na de missie werden 131 bemanningsleden vermist. 13 van de 360 B-17’s werden neergeschoten, 3 onherstelbaar vernield en 43 beschadigd. Eén van de neergeschoten vliegtuigen was de Wilder Nell II, deze werd boven Petten neergeschoten en stortte in zee. Negen bemanningsleden kwamen om en één werd krijgsgevangen gemaakt. In Petten is een monument opgericht voor Tsjechische vliegers die met hun dinghy bij Petten op de dijk strandden. Dit verhaal moet duidelijk maken dat het monument uitgebreid zou moeten worden voor de bemanning van de Wilder Nell II. WILDER NELL II, EEN MOORDPARTIJ BIJ PETTEN door Piet Glas Op 29 november 1943 vertrokken 360 B-17 bommenwerpers vanuit Kimbolton in Engeland om de haven van Bremen te bombarderen. Na de missie werden 131 bemanningsleden vermist. 13 van de 360 B-17’s werden neergeschoten, 3 onherstelbaar vernield en 43 beschadigd. Eén van de neergeschoten vliegtuigen was de Wilder Nell II, deze werd boven Petten neergeschoten en stortte in zee. In Petten is een monument opgericht voor Tsjechische vliegers die met hun dinghy bij Petten op de dijk strandden. Om 7 minuten over 4 vloog het over Petten heen en kwam in het zicht van 2 Messerschmidts, Me 109, type G-6. Andere bronnen melden dat het vliegtuig werd neergehaald door grondartillerie bij Petten. Het was bekend bij de geallieerden dat de kanonnen bij Petten niet laag konden schieten, daarom vlogen de B-17’s vaak heel laag over de dijk. De vier geschutsbunkers te Petten bevatten elk een stuk geschut van 10,5 cm K331 (f), die vast in de bunkers stonden. Spurgiasz, Valsecchi Bunkers bij Petten. en Dixon wisten zich vast te klampen aan een opgeblazen dinghy. De Duitsers en een aantal Turkestaners, die in de buurt van Petten gelegerd waren, waren al ter plaatse. Lou de Waard, de kantonnier van Petten, werkte samen met verschillende dijkwerkers aan de dijk, is direct naar zijn buurman Leendert Timmerman gegaan. Dixon, Leonard, spoelde op 19 december 1943 aan te Petten en daar als onbekende Engelsche vliegenier begraven, na de oorlog begraven in Ardennes American Cemetry, België Plot C, Row 5 Grave 3. Tasniazof, Abdinami ‘Janne’, de redder van Edgar E. Schooley trouwde met Dieuwertje Timmerman in Petten, waar ze hun hele leven zijn blijven wonen. John Valsecchi vond de volgende feiten op verschillende Canadese sites: Naast de B-17 te Petten vanaf vliegveld de Kooy heeft hij ook nog een P-38 bij Börger bij Oldenburg neergehaald. Bronnen 1) the official Missing Air Craft Report (MARC 1332) from the US Army Airforce 2) geschreven verslag van John Valsecchi, zoon van de broer van Alfred Valsecchi. 3) ail Gunner, The World War II story of PeeWee Schooley, by T Brooke Schooley, 2007 4) Handgeschreven verslag, Gert Snip, aanwezig in het Zijper Mu- seum 5) Opgetekend verslag over de rol van Tasniazof van een ano- nieme getuige 6) http://www.379thbga.org/index.htm 7) http://www.abmc.gov/cemeteries-memorials/europe 8) http://www.sarahsundin.com/the-b-17-flying-fortress-part- 2-crew-2/ (crew position) 9) http://www.fortificatieforum.nl/ (geschut Petten) 10) http://www.dutchfleet.net/ (geschut Petten) Epiloog en verantwoording Uit de verklaringen van getuigen is af te leiden dat het vliegtuig neerstortte aan het begin van de dijk ter hoogte van de huidige camping Corfwater.

16.

Artikelnummer: 2014020817   De noodwoningen in Petten ZHB 2014-02;   auteur: Glas, P. (Piet)    (1945-1967) In de Tweede Wereldoorlog kwam het bevel van de Duitse bezetter dat Petten afgebroken moest worden. Op 11 augustus kregen de Pettemers en de mensen in Hazepolder het bericht dat voor 21 augustus hun huizen ontruimd moesten worden. 365 mensen moesten vertrekken. Alleen het huisje op het kerkhof mocht blijven staan. Petten lag precies in het schootsveld van het kanon dat op de bunker van het Korfwater stond. Op 22 mei 1947 werd de eerste steen gelegd voor de Wederopbouw van Petten. Voordat het zo ver was, was er al heel wat gebeurd. De bewoners van Petten, die overal ondergebracht waren in kippenboeten, schuren of bij vrienden of familie, moesten zo snel mogelijk terug naar Petten. Daar waren noodwoningen voor nodig. Het spreekt vanzelf dat het niet eenvoudig was om aan noodwoningen te komen. In het hele land was er behoefte aan. Denk aan de Wieringermeer, Den Helder, Rotterdam en het hele kustgebied. Toch werden er heel wat noodwoningen gebouwd, de meesten stonden aan de Zijperdijk – Noorderhazedwarsdijk en aan de Spreeuwendijk. DE NOODWONINGEN IN PETTEN De eerste vergadering van hun was op 9 mei 1945 en lid K. Jansma, (ook technisch ambtenaar van het Hoogheemraadschap) wees “op de wenschelijkheid om voor de inwoners van Petten zoo spoedig mogelijk …….. waarvoor wellicht noodwoningen of bestaande barakken voorlopig dienst zouden kunnen doen.” De burgemeester had nog niet zo’n haast, want verhuizen was in deze periode nog verboden. De 25 noodwoningen werden door en voor rekening van de gemeente Zijpe overeenkomstig de bepalingen van de woningwet, het woningbesluit en van het In de Tweede Wereldoorlog kwam het bevel van de Duitse bezetter dat Petten afgebroken moest worden. Petten lag precies in het schootsveld van het kanon dat op de bunker van het Korfwater stond. (P.T. Klant ZHB 2004 nr 3). Op 22 mei 1947 werd de eerste steen gelegd voor de Wederopbouw van Petten. De bewoners van Petten, die overal ondergebracht waren in kippenboeten, schuren of bij vrienden of familie, moesten zo snel mogelijk terug naar Petten. Onderhandelen met het Hoogheemraadschap Het College van het Hoogheemraadschap schrijft in haar voorstel aan het bestuur op 16 september 1946: Zooals Uwe vergadering bekend is, werd het geheele dorp Petten op last van de Duitsche Wehrmacht gesloopt. Deze is pas na 1950 gesloopt, toen het hotel-restaurant-café “het Wapen van Petten,” ontworpen door de vermaarde architect prof. ir. Vanaf 1947 werden woningen in Petten gebouwd. Indische families in Petten waren de familie Rueter, van Rijsinge, Davies, Angenois, Aponno, Schmidt en Passage. De woonwagens waren oorspronkelijk directieketen van de firma Daalder, die vooral veel kustonderhoud deed aan de kust tussen Petten en Den Helder. Meerdere noodwoningen in Petten. Ook het Hoogheemraadschap had twee noodwoningen voor Petten begaan. Toen Petten afgebroken moest worden, heeft hij de woning verplaatst naar de Ruigeweg in de Zijpe.

17.

Artikelnummer: 2014012123   Een lichtschip gestrand op de Hondsbossche zeewering ZHB 2014-01;   auteur: Bremer, J.T. (Jan)    (1991) Jan Bremer Er was eens een lichtschip te Petten dat wilde de bakens verzetten.

18.

Artikelnummer: 2008011517   Met de trekschuit van Petten naar Alkmaar ZHB 2008-01;   auteur: Siewertsen, W.    (1229-1848) Zijpe en het water W. Siewertsen MET DE TREKSCHUIT VaN PETTEN NaaR aLKMaaR Inleiding Mijn grootouders hebben er nog in gezeten. In 1507 werd opdracht gegeven om te zoeken waar men een vaart zou kunnen graven om al het goed dat van Alkmaar kwam zonder overladen naar Petten te vervoeren. (4) Maar de vaarweg werd al snel te ondiep en in 1510 moesten die van Schoorl en Groet de dijcksloot weer vaarbaar maken naar ouder gewoonte. (5) De dijcksloot wordt dan Gemenelantsvaart genoemd. Dat op diepte brengen bleef een probleem want in 1615 verzochten de ingezetenen van Petten om de Gemenelantsvaart van Alkmaar tot Petten gediept te worden om alsoo bequamelijk haar seevis ter markt te mogen voeren. (6) Zeilen verboden In 1547 stond Jan Hendriks, stedebode van Alkmaar, op de pui van het stadhuis; de stadsklok werd geluid en Jan las de keur voor dat niemand met Pettemerschuiten in de Gemenelantsvaart mocht zeilen. Wat overbleef was roeien of de trekschuit. (7) Hiërarchie in de benamingen in Petten Wanneer men met een eenvoudige binnenvaartschuit voer dan was men schuitevoerder. De Heer van Petten Kon je zomaar schipper op Alkmaar worden. Nee, je werd benoemd en dat was een bevoegdheid van de Heer van Petten en Nolmerban. Ook de baljuw, schout, strandvonder, houtvester, secretaris, bode, omroeper, afslager van vreemde vis, twee chirurgijns, afslager van burenvis, de molenaar en de ordinaris De heer van Petten en Nolmerban, mr Clemens Sandenbergh Matthiessen (1801-1854; lid van de gemeenteraad van Alkmaar, rechter aldaar, dijkgraaf van het Geestmerambacht, hopofdingeland van de Zijpe en Hazepolder en van de Heerhugowaard alsmede lid van Provinciale Staten van Noord-Holland), die de heerlijkheid in 1829 kocht. Zo deed men ca.2,5 uur over een tocht van Petten naar Alkmaar of omgekeerd. Hoe oud is de verbinding Petten-alkmaar. Graaf Floris IV schonk toen aan Nicolaas Persijn en Willem van Egmond het land Weich, de zuidwesthoek van de Zijpe, buiten de dijk van Petten en Groet. Dat was het begin van het Noordambacht van Petten. Alkmaar kreeg in 1254 van Graaf Willem II stadsrechten en Graaf Willem IV zorgde er in 1339 voor dat er in de stad drie jaarmarkten kwamen. (2) De eerste vermelding van vervoer over water tussen Petten en Alkmaar is uit 1345. Claes Hannekijn, de bode van Kennmerland, kocht in Petten van Jan Alaerts drie last bokking. Dat kostte twaalf schelling voor de vis, de ‘wijncoip’ [zaken deed men in de herberg en de koop werd met drank beklonken] en de schipper voor het vervoer van Petten naar Alkmaar.(3) De vis werd naar het huis aan de sluis van de rentmeester in Alkmaar gebracht. Er bleef niet veel over voor de Heer van Petten maar één bevoegdheid had hij nog. (10) Op 7 april 1847 benoemde Clemens Sandenbergh Matthiesen, eigenaar der Hooge Vrije Heerlijkheid Petten en Nolmerban, Willem Siewertsen, mijn betovergrootvader, tot veerschipper van Petten op de stad Alkmaar ter vervanging van Jacob van der Hoeven, die uit deze betrekking werd ontslagen. Hoeven was door de Vrijheer van Petten, door burgemeester en wethouders van de stad Alkmaar en door de hoofdingelanden van de Zijpe en Hasepolder aangesteld als schipper van Petten, Hasepolder en de Zuid-Zijpe op de stad Alkmaar en vice versa. En was die Lindemans wel gekwalificeerd als zaadschipper? [zie kader hierna] aanlegplaats in alkmaar en dienstregeling In 1722 legde Claes Aldertsz van Petten aan met z’n schuit achter de vismarkt voor de Ruijter. Over het jaar 1820 betaalde Klaas Swaan uit Petten negen gulden voor twee á drie maal per week 1 ½ last. (13) Op een tekening van Cornelis Pronk uit 1746 is de ligplaats goed te zien. Zou het de Pettemer schuit zijn van Willem Gerritsz Nol, want die was toen schipper van Petten op de stad Alkmaar? aanstellingsacte Willem Siewertsen “Wij Mr. Clemens Sandenbergh Matthiessen, Ridder der orde van den Nederlandschen Leeuw en van de Militaire Willemsorde (vierde klasse), lid der Gedeputeerde Staten van Noord-Holland, Eigenaar der Hooge Vrije Heerlijkheid Petten en Nolmerban in Noord-Holland, en in deze onze laatstgemelde betrekking van Vrijheer der genoemde gemeente handelende, krachtens de regten aan die Heerlijkheid verknocht en aan ons bij wettigen total in eigendom overgedragen Verklaren bij deze te benoemen en aan te stellen tot veerschipper van Petten op de stad Alkmaar den persoon van Willem Siewertsen, van beroep landman, te Petten woonachtig, en zulks ter vervanging van Jacob van der Hoeven, welke uit deze betrekking is ontslagen. En zal deze aan den benoemde worden afgegeven om hem te strekken tot acte van aanstelling en daarvan afschrift worden ingezonden aan het gemeentebestuur van Petten, tot informatie en narigt. Geeft met gepasten eerbied te kennen Maarten van der Hoeven, schipper van Petten, Hazepolder en de Zuidzijpe op de stad Alkmaar en vice versa, en als zoodanig aangesteld door den Vrijheer van Petten, door Heeren Burgemeester en Wethouders der stad Alkmaar en door Hoofd Ingelanden van de Zijpe en Hazepolder; Dat Fredinand Lindeman, wonende aan de Mennonite Buurt in de Zijpe, sedert onderscheidene jaren met eene groote vlet kaas, zaad en andere producten op de wekelijksche marktdagen naar de stad Alkmaar vaart, waardoor hij het veer van de suppliant [iemand die bij een autoriteit een verzoekschrift indient] niet weinig benadeelt, doch waarover de suppliant niet zoude klagen, wanneer hij ( Ferdinand Lindeman) niet nog steeds was gegaan; Dat dezelve Ferdinand Lindeman namelijk in het vorige jaar eenen houten tent over deszelfs vlet heeft doen maken en sedert ook is begonnen passagiers uit den Hazepolder, Zuidzijpe enzovoorts naar de stad Alkmaar overtebrengen en dat voor den prijs van tien cents de persoon; terwijl de vragt van ieder persoon in het veer van den suppliant steeds is geweest vijf en twintig cents; Dat door deze handelwijze het veer van den suppliant, het welk hem ruim vierduizend guldens heeft gekost, zoo buitengemeen wordt benadeeld dat hetzelve tegenwoordig geen half bestaan oplevert, terwijl alle de landlieden uit den Hazepolder en dat gedeelte van de Zuid zijpe, hetwelk ten allen tijde door den schipper van het veer des suppliants werd bediend, bij het ter markt gaan en op derzelver terugreis naar huis van het vaartuig van Ferdinand Lindeman gebruik maken, zoodanig dat de suppliant dikwerf geen enkelen passagier bij zijne reizen naar de stad aan boord heeft; dat hij niet weet in hoeverre Ferdinand Lindeman als zaadschipper is gekwalificeerd geworden en of hij in een bestaand veer voor verminderde prijzen en door onderkruiping zich van het vervoeren van verschillende producten naar de markt kan en vermag meester te maken, ten prejudicie van den suppliant en diens huisgezin, maar dat zoo dit dan al geoorloofd is het hem evenwel is voorgekomen dat het geregeld overbrengen van passagiers naar de stad Alkmaar, zonder behoorlijke kwalificatie zoude kunnen worden geweerd en voorgekomen uit hoofde van het nadeel en de totale ondergang die daarin gelegen is voor den suppliant niet alleen, maar waaruit bij verdere uitbreiding en navolging al insgelijks de ruïne kan voortvloeijen der andere volksschuiten-veeren tusschen de stad Alkmaar en de Zijpe bestaande.

19.

Artikelnummer: 2008011414   Pettemer slachtoffer watersnoodramp 1953 ZHB 2008-01;   auteur: Klant, P.T. (Piet); Loo, L.F. van (Frank)    (1953) PETTEMER SLaCHToffER WaTERSNooDRaMP 1953 P.T. (Piet) Klant en L.F. (Frank) van Loo De grafsteen op het graf van F. de Waard te Petten. Om met die laatste vraag te beginnen: dat graf is er, op de begraafplaats van Petten. Een bericht in de Alkmaarse Courant van maandag 2 februari 1953 brengt ons wat verder: “De 51-jarige uitvoerder F. de Waard, die voor een Alkmaars aannemingsbedrijf werkte aan de zeewering bij Petten, trok er zaterdagmiddag (31 januari 1953) op uit om te zien hoe de dijk het hield in de storm. Uiteindelijk werd hij gevonden in de duinenvlak ten noorden van Petten. Petten, 1 februari 1953. Ter aarde bestelling op donderdag 5 februari ’s namiddags 2 uur, op de Algemene Begraafplaats te Petten”. .

20.

Artikelnummer: 2007022021   Uit de speelwagen (1950): Een monument voor Petten ZHB 2007-02;   auteur: Kruizinga, J (Jaap)    (1421-1953) Jan Bremer had ze, ingebonden, op de kop getikt en suggereerde dat er best aardige stukjes in stonden, ook over de Zijpe en Petten, voor in de Zijper Historie Bladen. Hierbij aflevering 1(uit de jaargang 1950, p. 181-183). een monument voor petten Geïnspireerd door het artikel van de heren Baken en Breebaart: ‘Met lens en vulpen naar het Zwanenwater’ (Speelwagen Juli ’48), bezochten wij onlangs die buitengewoon mooie streek. Natuurlijk hebben we ook een kijkje genomen in de omliggende plaatsen Callantsoog, Petten en Camperduin. En in Petten vonden we stof voor deze bijdrage. Dan leest men in vier zinnen bijkans in zeemanstaal de wonderlijke geschiedenis van het dorp Petten. “In 1421 werd Petten door de zee verzwolgen en verder in het land weer opgebouwd”. De kerktoren van Petten, waarop de dorpelingen gevlucht waren (?), bezweek voor het geweld van de orkaan en vierhonderd mensen verdronken. Doch de watergolf liet Petten niet met rust. We lezen: “Een deel van het dorp moest in de 18e eeuw voor de zee wijken; een nieuwe kerk werd daarbij gesticht.” De zeeweringen moesten in deze eeuw geleidelijk meer binnenwaarts verplaatst worden en in verband hiermede werden b.v. in 1745 het raadhuis van Petten en nog 50 huizen afgebroken. Men zat echter niet bij de puinhopen neer en stichtte nog iets meer landinwaarts in, het derde dorp Petten. Onderdaad, want, zo lezen we op de zuil: “In 1943 werd Petten door de Duitsers afgebroken en in 1947 werd het vierde gesticht”. Ir H. Meyerink, hoofdingenieur-directeur Volkshuisvesting zei: “Stoerheid en onverzettelijkheid typeren de geschiedenis van Petten. Ir C.A. De Vassy, de man van het streekbureau van de Wederopbouw, liet het niet bij beloften doch zei: “De thans in aanbouw zijnde woningen zullen aan de bewoners uIt De SpeeLWagen (1950): een monument VooR petten Jaap Kruizinga Het van oude stenen gemaakte gedenkteken op het Plein 1945 voor de drie verdwenen dorpen en het vanaf 1947 herbouwde Petten; de foto is genomen toen de wederopbouw nog in volle gang was. Tenslotte sprak nog Mr A.F. Kamp, de dijkgraaf van Noord-Hollands Noorderkwartier: “De Hondsbossche Zeewering is nauw met Petten verbonden, zijn bevolking nauw met de Zeewering”. Misschien heeft de zee geluisterd naar al deze schone woorden, al ligt het nieuwe Petten ook meer landwaarts in. Daarom werden toen in het enige overblijfsel van het oude dorp, het grote kleuterhuis in het Korfwater, de sluizen der welsprekendheid verder opengesteld. nieuw dienstgebouw hoogheemraadschap Met de afbraak van Petten verdween ook het in 1477 gebouwde Gemenelandshuis. Dit huis nu werd door de inwoners van Petten in de oude luister hersteld [er werd een dienstgebouw geplaatst, red.]. Op de gedenksteen leest men de volgende strofen: De firma A.A.M. Stols te ’s Gravenhage gaf deze strofen als rijmprent uit, verlucht door Dirk Vis met de wapens van het Hoogheemraadschap en van de voormalige gemeente Petten, en door de dichter gesigneerd. Het laatste opschrift op het monument, daar in de weilanden in Petten, luidt: “Dit gedenkteken werd opgetrokken van stenen van de vroegere kerk”. Petten zit niet bij de puinhopen neer. Petten bouwt aan zijn (vierde) toekomst! De gedenksteen. Het gedeeltelijk herbouwde dorp Petten in 1953.

21.

Artikelnummer: 2006040307   Historie Westerduinweg 1 Petten ZHB 2006-04;   auteur: Reeder, R (Ronald)    (1852-2006) 39Wie kent er niet dat huisje met de twee punten boven op de oude Zijpse Dijk aan de oostkant van Petten. Ook gaat er nog een verhaal over een paard dat een hap hout genomen zou hebben uit één van de plafondbalken (nu nog zichtbaar). HISToRIE WESTERDUINWEG 1 PETTEN R. (Ronald) Reeder Westerduinweg 1 nu. Verder de 70 huizen van het toenmalige Petten in de verte, een paar boerderijen aan de oostkant en het Noord-Hollands Kanaal. Opvallend is dat het huis steeds tot de gemeente Zijpe behoorde en niet bij Petten. Boer Gert Blom vent zijn melk iedere dag per handkar in het dorp Petten uit en woont voornamelijk in het voorhuis. Buurman Maarten Vriendjes die zijn hele leven lang in het dichtbij gelegen huis aan de Spreeuwendijk woont en Bram de Beurs, ex-slager van Petten. Helaas kwam Petten na de Tweede Wereldoorlog steeds dichterbij, de dijk werd steeds drukker en het toerisme ontstond met al zijn buitenissigheden.

22.

Artikelnummer: 2006021617   De zee neemt en de zee geeft ZHB 2006-02;   auteur: Klant, P.T. (Piet)    (1914-1945) De stoffelijke overschotten werden allemaal op de openbare begraafplaats te Petten begraven. Een paar notities uit de Burgerlijke Stand van Petten . Heden, 12 Augustus 1918, zijn voor mij ambtenaar van de Burgerlijke Stand der gemeente Petten verschenen Jan Hoogland, arbeider, 29 jaar en Arie Manten, arbeider 25 jaar, die mij hebben verklaard op den elfden Augustus 1918 des namiddags te halfvier ure, te Petten, op het Noordzeestrand bij kilometerpaal 19, door hen is gevonden een uit zee aangespoeld lijk van het mannelijk geslacht. Het lijk is op den dag van heden op de algemene begraafplaats te Petten ter aarde besteld. Heden den elfden October 1918 zijn voor mij ondergeteekende, Ambtenaar van de Burgerlijke Stand der gemeente Petten verschenen Jan Stuij, 22 jaar, landman te Petten en Arie Manten, 25 jaar, arbeider te Petten. Die mij verklaard hebben dat op de 10e October 1918 des voormiddags te negen ure, te Petten, op het Noordzeestrand bij Kilometerpaal 25 door hen is gevonden een uit zee aangespoeld lijk van het mannelijk geslacht, gekleed met een blauwe broek, blauwe trui, tricot ondergoed, blauw-geruiten overhemd. Hendrik Simon Eriks was de laatste burgemeester van Petten. In 1929 werd Petten bij Zijpe gevoegd. Hij werd geboren te Petten op 24 november 1876 en was getrouwd met Sijtje Stuij, geboren Alkmaar 21 februari 1885. Het huwelijk vond plaats te Petten op 5 mei 1907. Het enige historische object in Petten Dat is de openbare begraafplaats. Gelegen op een hoger gedeelte in Petten-West. Dat zou ook niet in Petten passen. Wél een plaats waar rust van uit gaat. Bovendien is er ook in Petten plaats genoeg voor begraven. Kerkhof te Petten. Foto P.T. Klant juli 2005. 1 Gegevens uit het door Piet Schager samengestelde genealogiebestand GENSDATA/Petten. Dit bestand beslaat de gehele Burgerlijke Stand van Petten van 1811 t/m 1929.

23.

Artikelnummer: 2006020305   De Brandweer van Petten in 1904/1905 ZHB 2006-02;   auteur: Schager, P. (Piet)    (1904-1905) 37Bij het doornemen van het Oud Archief van de voormalige gemeente Petten (in het Regionaal Archief te Alkmaar) kwam ik de volgende opstelling tegen van het brandweerkorps van deze toen nog zelfstandige gemeente1: DE BRANDWEER VAN PETTEN IN 1904/1905 P. Schager Personeel der Brandspuit in de gemeente Petten dienstjaar 1904 Opperbrandmeester: Arie Eriks Klaaszn Brandmeesters: Jacob de Beurs Jacobus Pieter de Vries Pompers: Bernardus Min, kwartiermeester . Wetende dat begin 1904 de totale bevolking van Petten 309 zielen, zoals dat toen genoemd werd, telde, wordt duidelijk dat vrijwel de gehele volwassen mannelijke bevolking van Petten bij de brandweer ingedeeld was en de taken goed vastgelegd waren. Grote brand In datzelfde jaar 1904 kwam de brandweer van Petten nog in actie bij een grote brand, nl. die in het Gemenelandshuis bij Hazepolder in de nacht van 28 op 29 april. Het college van de Hondsbossche en Duinen tot Petten had er enige uren voor het uitbreken van de brand nog vergaderd, de oorzaak van de brand was onbekend. In het archief van het Hoogheemraadschap van de Hondsbossche en Duinen tot Petten vond ik nog het volgende over deze brand2. In de eerste vergadering na de brand, die op zaterdag 28 mei in Hotel de Toelast in Alkmaar gehouden werd kwam een brief van het gemeentebestuur van Petten ter sprake, gedateerd 6 mei3. In deze brief verzocht de gemeente Petten het bestuur van de Hondsbossche om voor 1/4 gedeelte te willen bijdragen in de blussingskosten van de brand van het Gemenelandshuis. Bovendien zou de brandweer voor buiten dienst der gemeente Petten verleende diensten betaald moeten worden. Een zelfde brief had de gemeente Petten gericht aan de gemeente Zijpe en de twee brandassurantiemaatschappijen: de Nederlanden te Den Haag en Koning en Boeke te Zaandijk. Honig van Waterland 1e distr. opmerkte, “dat Petten hoewel hiertoe niet verplicht, zoo beleefd is geweest hulp te verlenen en dat wij nu niet zoo onbillijk mogen zijn om niet eenigermate in de gemaakte kosten bij te dragen”. Op 30 mei, dus al twee dagen na de vergadering, stuurt het Hoogheemraadschap een brief 4 aan het Gemeentebestuur van Petten waarin het billijk genoemd wordt dat de kosten door beide assurantiemaatschappijen worden vergoed. Regionaal Archief Alkmaar (RAA) Oud Archief gemeente Petten 522 (1905) nr. 231 2. RAA. Archief Hoogheemraadschap van de Hondsbossche en Duinen tot Petten inv.nr. 18: Notulen van de Algemene Vergaderingen van hoofdingelanden, dijkgraaf en (hoog)heemraden. 3. RAA. Archief Hoogheemraadschap van de Hondsbossche en Duinen tot Petten inv.nr. 96: Ingekomen geagendeerde stukken, nr. 126. 4. RAA. Archief Hoogheemraadschap van de Hondsbossche en Duinen tot Petten inv.nr. 76: Kopieboek van uitgegane brieven, nr. 34 Hoofdopzichter Mann van de Hondsbossche omstreeks 1922. Het nieuwe Gemeenelandshuis van het Hoogheemraadschap de Hondsbossche en Duinen tot Petten in 1905/1906.

24.

Artikelnummer: 2005041214   Toen gebeurden er nog wonderen ZHB 2005-04;   auteur: Siewertsen, W.    (1421-1568) 79De Elisabethsvloed De Elisabethsvloed van 18 november 1421 verwoestte de kerk van Petten. Toen de pastoor van Petten, Joannis, hoorde dat het heiligdom bij Bergen was aangespoeld haastte hij zich naar de kerk van dit dorp om de spullen weer naar Petten terug te brengen. Joannis was blijkbaar tijdens de ramp niet in Petten. In de Nederlanden waren er zeker 24 hostie (heilig bloed) vereringsplaatsen.3 Waar stond de vernielde kerk van Petten Het was de kerk van Petten dat Hontsbosch hiet, gelegen in de Nolmerban. Dit Petten lag ± 1250 meter ten zuiden van de Hasedwarsdijk en 1000 meter westelijk van de huidige kustlijn.

25.

Artikelnummer: 2005032122   Radiozendmasten tussen de Pettermerweg en Hargen ZHB 2005-03;   auteur: Bouwes, W. (Wim)    (1941-1946) Het werd de Sonne-Anlage Petten genoemd. Bij de eerst genoemde mast werd een houten barak Sonne-Anlage Petten. Een schematische weergave van de Sonne-Anlage Petten. A = Südmast in Groet B = Mittelmast in de Hargerpolder C = Nordmast in de Hazepolder bij Burgerbrug (niet op de tekening zichtbaar) D = Gebouwtje waarin de zender en technische apparatuur stond opgesteld.

26.

Artikelnummer: 2005031112   Verdwenen stoffelijke resten Amerikaanse boordschutter ZHB 2005-03;   auteur: Klant, P.T. (Piet)    (1944-1946) 195Het is bij velen onbekend, maar het kerkhof in Petten heeft gedurende de Tweede Wereldoorlog ruimte geboden aan vele gesneuvelde geallieerde en Duitse militairen. Op 14 augustus 1944 werd hij begraven op de openbare begraafplaats te Petten. De gemeente Zijpe bericht echter aan het Ministerie van Oorlog, afd. B IX te ’s Gravenhage, op 2 september 1946, ondertekend door burgemeester Breebaart, dat op 1 maart 1946 een viertal stoffelijke overschotten van Amerikaanse gesneuvelde militairen van de begraafplaats te Petten naar de begraafplaats te Margraten werden overgebracht. Kerkhof te Petten met, tussen de burgergraven, de graven van Duitse (zwarte kruisen) en geallieerde militairen (eenvoudige houten kruisen).Links fotograaf W.D. Niestadt en rechts dokter A.L. van der Sluis, vermoedelijk bij een lijkschouwing. .

27.

Artikelnummer: 2005010910   Geschutsbunker te Petten ZHB 2005-01;   auteur: Klant, P.T. (Piet)    (1940-1945) In Petten en ruime omgeving is ongetwijfeld nog een aantal bunkers onder het zand verdwenen. Eén grote geschutbunker staat nog in Petten. Zij behoorden allen tot het ‘Stützpunkt Petten’. Geschutsbunker te Petten P.T. Klant en toen Cees Swarthof, die hem goed kende, eens bij hem kwam, merkte deze dat hij de pest in had. Nu terug naar Petten. Als obstakel in dit schootsveld lag het voormalige dorp Petten.

28.

Artikelnummer: 2000031014   Petten en de Pettemers 1734 ZHB 2000-03;   auteur: Belonje, J.; Siewertsen, W.    (1734) Die rest (een complete reconstructie van de inwoners van Petten en de Hazepolder omstreeks 1734) is overgedragen aan de Commissie Zijper Museum. Gerbrand Rijpland te Petten, de gereformeerde (hervormde) gemeente daar vacant geworden. Tenslotte is de keus gevallen op een predikant, die wel van zins was het destijds ver afgelegen Petten op een kaart uit 1715. Groninger platteland voor het dorp Petten als woonplaats te ruilen. Toen kon de 18c juli 1734 een predikant te Petten worden bevestigd in de persoon van Ds. Het huwelijk was kort van duur want uit een acte van 28 december 1740 voor de Alkmaarse notaris N. Langedijk blijkt, dat de "bedienaar des Goddelijken Woords te Petten en weduwnaar", tevens enig geïnstitueerde erfgenaam van zijn overleden huisvrouw, volmacht verleende op mejuffrouw Geertje van Texel, weduwe Brandenburgh of haar zoon Pieter Brandenburg(h), beiden te Enkhuizen om een huis aldaar in de Nieuwe Westerstraat te transporteren aan Dirk Quast, schipper op Oost-Indien voor fl. 1300,-. Oud is de predikant van Petten niet geworden; hij stierf daar de 31e augustus 1760, waarna zijn weduwe met twee minderjarige kinderen, Catharina Wilhelmina en Pieter Havingha te Alkmaar is gaan wonen. Havingha als predikant te Petten optrad, heeft hij de bij zijn ambt behorende administratie aanstonds fors aangepakt. Dit register nu neb ik, althans voor een deel, voordat te Petten de kerk totaal werd afgebroken, toevallig nog kunnen afschrijven (overschrijven). Omdat het begin van dit boek een lijst bevatte van de personen, die in 1734 de grootste bevolkingsgroep van Petten uitmaakte en deze historische betekenis heeft verkregen, laat ik het begin van de tekst hier onverkort volgen: "Acten van de Kerckelijcke Saecken die tot Petten voorgevallen sijn geduirende den dienst van Henricus Havingha Ecclesiastes ibidem 17 3 4 Den 24 Augustus voor de eerste mael huisbesoeckinge gedaan, en hebbe deze Navolgende Ledematen bevonden(...)" Aldus de inleiding van Belonje en dan volgen 336 namen met af en toe summiere toevoegingen. Hij vermeldde ook, dat deze laatste Petten verlaten heeft, hetgeen erop kan wijzen, dat dit vertrek verband hield met 's mans huwelijk. Maar, het aantal "dissenters" zal te Petten klein geweest zijn. Commentaar (en aanvulling) Siewertsen: Wandelingen door Out-Petten en Hasepolder in 1734 Ds. Hij wandelde door het dorp, begon aan de noord-oostkant van Out-Petten en werkte straat na straat af. Omdat hij zo systematisch werkte kunnen uit de lidmaatlijst gegevens worden gehaald voor de recon »M>"« structie van de plattegronden van Out-Petten en Hasepolder uit 1734. Jan Dirksen Molenaar was ook molenaar van beroep en woonde bij de korenmolen van Petten en Willem Janssen woonde in Hasepolder in huis no. 293 aan de Noordzijde. Tekeningen en lijsten De tekening uit 1730 van Spruijtenberg blijkt na bestudering een goede weergave te zijn van Out-Petten en Hasepolder en we beschikken over een paar namen van eigenaars van huizen die in 1735 en 1745 werden afgebroken en de complete lijsten van de huizen die in 1757, 1770, 1774 en 1777 werden gesloopt. Een juiste plaatsbepaling van dit in zee verdwenen Out-Petten geeft de weg rechtsonder op de plattegrond aan de noord-oostkant van Out-Petten. Deze weg was in rechte lijn het verlengde van de Voorbuurt van het Petten van voor 1942. Het allerbelangrijkst voor de reconstructie van de kaart van Out-Petten was echter de verpondingslijst uit 1733. In 1745 begon men op het Vlak van Petten te bouwen. In 1757 werden 49 huizen in Out-Petten gesloopt en Oud-Petten niederij MtBF..ttep~ <'TW^«-N? in het Vlak 17 gebouwd. Katholieken In Out-Petten woonden drie katholieke gezinnen, te weten die van Johannis Aartsen Kaars (Keers) huis 7-12, Jan Reijerse Hogeland huis 7-13 en Willem Krelisse Priep. Er was dus niet alleen in Zijpe verdraagzaamheid ten opzichte van de katholieken, maar ook in Petten. Op het Vlak van Petten woonde nog een katholiek gezin, dat van Heertje Cornelis Drijver en zijn vrouw Antje Krelis. Waarschijnlijk bewoonden ze de boerderij van de Heer van Petten. Loodsen Van de 113 manlijke inwoners van Out-Petten en Op Sloot, waarvan de namen bekend zijn, de katholieken en afwezige zeevarenden inbegrepen, is van 32 mannen bekend dat ze de loodsbevoegdheid hadden. Zoals Jacob Pieterse Kat van Out-Petten. Hij woonde in 1731 al in Petten, in huis 9-2. Hij trouwde in 1732 met Lijsbet Zijmons en woonde ook in Petten en voer later als stuurman vanuit Enkhuizen. Nog een ontbrekende naam is die van Cornelis Schrijver, die in 1698 in Petten was gedoopt en in 1729 huwde met Lijsbet Pieters. In het artikel over herbergen in Petten (ZHB 7C jrg. nr.3) was de plaats waar de herberg In Ègmond aan Zee stond nog niet bekend. Op Sloot Na Out-Petten begon dominee met de huizen Op Sloot, aan de zeekant bij het pomphuis van de zoutwaterhalers, liep vervolgens langs de Sloot of Vaart landinwaarts en eindigde bij de herberg Het Alkmaarder Wapen van Gerbrand Swaalf. Dekker, die in Out Petten woonde, in huis 7-3. Kaarten Voor alle namen van de bewoners/eigenaren van de huizen van Petten zie de documentatie in het Zijper Museum, Schagerweg 97 te Schagerbrug (woensdag en zondagmiddag van 13.00 tot 17.00 uur). .

Uitgebreid zoeken